Việt Nam đang đứng trước một cột mốc quan trọng trong hành trình trở thành trung tâm trí tuệ nhân tạo (AI) mới của khu vực. Việc Tập đoàn công nghệ NVIDIA, một trong những doanh nghiệp hàng đầu thế giới về chip xử lý và hạ tầng AI, chuẩn bị ký thỏa thuận hợp tác với TP.HCM không chỉ là dấu hiệu của một dự án công nghệ, mà còn là lời xác tín về vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ công nghệ toàn cầu.
Theo báo cáo của Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, đầu tháng 6/2025, đại diện cấp cao của NVIDIA sẽ chính thức có mặt tại Việt Nam để cùng lãnh đạo TP.HCM ký kết một thỏa thuận hợp tác chiến lược.
Đây là động thái tiếp theo sau khi Chính phủ Việt Nam và NVIDIA ký thỏa thuận hồi tháng 12/2024 nhằm triển khai Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển AI (VRDC) và Trung tâm Dữ liệu AI sử dụng công nghệ NVIDIA.
Với tổng tài sản lên đến 125 tỷ USD (tính đến tháng 4/2025), NVIDIA không chỉ đơn thuần là một tập đoàn sản xuất chip mà đã trở thành biểu tượng toàn cầu trong cuộc cách mạng AI.
Thỏa thuận mới với TP.HCM, trung tâm kinh tế, giáo dục, công nghệ hàng đầu Việt Nam, được kỳ vọng sẽ tạo ra một hệ sinh thái AI hoàn chỉnh, từ nghiên cứu, phát triển đến ứng dụng và sản xuất.
Ông Keith Strier, Phó Chủ tịch phụ trách AI Toàn cầu của Tập đoàn NVIDIA, tại buổi làm việc với Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi vào sáng ngày 26/4/2024, đã nhấn mạnh: “TP.HCM đang hội tụ đầy đủ các điều kiện để phát triển ngành công nghệ trí tuệ nhân tạo. Thành phố sở hữu nguồn nhân lực mạnh mẽ, đặc biệt là từ Đại học Quốc gia TP.HCM, nơi có đủ năng lực đào tạo nhân lực AI”.
Không chỉ là công nghệ, mà là hạ tầng cho tương lai
Không khó để nhận ra rằng AI đang là chiến lược trọng tâm của Việt Nam trong nhiều năm trở lại đây. Quyết định số 127 ban hành năm 2021 về Chiến lược quốc gia phát triển AI đến năm 2030 đã đưa ra mục tiêu biến Việt Nam thành trung tâm đổi mới sáng tạo AI khu vực.
Tuy nhiên, giữa tầm nhìn và hiện thực luôn tồn tại một khoảng cách lớn và đó chính là nơi các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như NVIDIA bước vào.
Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, sự hiện diện của NVIDIA không chỉ là đầu tư tài chính hay chuyển giao công nghệ, mà còn “tạo ra nền tảng vững chắc để Việt Nam tiếp cận các công nghệ tiên tiến nhất, từ đó thúc đẩy toàn bộ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Đông Nam Á”.
Không chỉ vậy, Trung tâm Dữ liệu AI sử dụng hạ tầng NVIDIA do Viettel triển khai cũng cho thấy sự vào cuộc mạnh mẽ của khối doanh nghiệp nhà nước trong chiến lược quốc gia này.
TP.HCM: Mắt xích trọng yếu trong chiến lược AI
Lý do TP.HCM trở thành địa phương đầu tiên ký riêng một thỏa thuận với NVIDIA không chỉ nằm ở quy mô kinh tế hay dân số. Thành phố đang sở hữu mạng lưới doanh nghiệp công nghệ đông đảo, hệ sinh thái khởi nghiệp năng động và đặc biệt là nguồn nhân lực trẻ, có nền tảng kỹ thuật tốt.
Chia sẻ tại Diễn đàn Chính sách về AI và bán dẫn đầu tháng 5/2025, ông Michael Kagan, Giám đốc Công nghệ của NVIDIA, nhận định: “Chúng tôi tin rằng Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm nhân tài của khu vực trong lĩnh vực AI và bán dẫn. Đó là lý do chúng tôi quyết định mở văn phòng tại Hà Nội và tiếp tục mở rộng nhân sự tại đây”.
Thực tế, nhiều công ty công nghệ Việt Nam hiện đã sử dụng hạ tầng GPU của NVIDIA trong đào tạo mô hình học máy, thị giác máy tính, dịch máy, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, và các ứng dụng AI trong tài chính – thương mại điện tử.
Tuy nhiên, để chuyển từ giai đoạn thử nghiệm sang thương mại hóa quy mô lớn, Việt Nam cần một hệ sinh thái hoàn chỉnh về phần cứng – phần mềm – nhân lực – pháp lý. Và đó là điều mà thỏa thuận hợp tác này có thể giải quyết.
Vấn đề không nằm ở thiết bị, mà ở con người
Dù NVIDIA có thể mang đến GPU hàng đầu thế giới, các mô hình AI nền mạnh mẽ như Omniverse hay NeMo, nhưng rào cản lớn nhất của Việt Nam vẫn là nhân lực. Một nghiên cứu năm 2023 của Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết Việt Nam cần tối thiểu 50.000 nhân lực AI có tay nghề cao đến năm 2026, nhưng hiện chỉ đáp ứng chưa tới 20%.
Vì thế, việc ông Keith Strier nhấn mạnh vai trò của Đại học Quốc gia TP.HCM không phải là điều ngẫu nhiên. Trong các chiến lược hợp tác quốc tế, NVIDIA thường triển khai các “AI Institute” (trung tâm học thuật ứng dụng) tại những đại học có tiềm năng đào tạo kỹ sư AI quy mô lớn. Nếu mô hình này được triển khai tại Việt Nam, đây sẽ là cú huých cho cả ngành giáo dục kỹ thuật và nguồn lực công nghệ trong nước.
Ông Nguyễn Xuân Hoài, Giám đốc Viện Trí tuệ nhân tạo VinAI, từng chia sẻ tại AI Summit 2024: “Nếu chỉ tập trung mua thiết bị mà không đầu tư cho đào tạo, thì nền tảng AI sẽ chỉ như lâu đài xây trên cát. Cần có cơ chế dài hạn để nuôi dưỡng và giữ chân nhân tài trong nước”.
Bán dẫn và AI: Hai cánh tay song song
Một điểm đáng chú ý là NVIDIA không chỉ đến Việt Nam với mục tiêu phát triển AI, mà còn tham vọng đầu tư vào ngành bán dẫn.
Trong bối cảnh toàn cầu thiếu chip, các tập đoàn công nghệ hàng đầu đang tìm kiếm đối tác sản xuất tại Đông Nam Á để đảm bảo chuỗi cung ứng ổn định. Việt Nam, với chính sách ưu đãi cho công nghiệp bán dẫn và vị trí địa lý chiến lược, đang nổi lên như ứng viên sáng giá.
Đầu tư của NVIDIA vì thế sẽ không tách rời khỏi chiến lược bán dẫn. Bởi lẽ, theo ông Michael Kagan, “các công nghệ AI hiệu quả luôn cần chip hiệu năng cao và Việt Nam có thể đóng vai trò không nhỏ trong chuỗi sản xuất mới của chúng tôi”.
Điều này càng có cơ sở khi nhiều hãng công nghệ lớn khác như Synopsys, Intel, Samsung cũng đang mở rộng hoạt động tại Việt Nam, tạo thành mạng lưới sản xuất – thiết kế – ứng dụng bán dẫn khá hoàn chỉnh.
Một bước chuyển trong tư duy tiếp cận đầu tư nước ngoài
Việc NVIDIA lựa chọn Việt Nam để triển khai một dự án AI quy mô lớn có thể được xem là bước ngoặt trong cách các tập đoàn công nghệ tiếp cận thị trường châu Á. Thay vì chỉ xem Việt Nam như nơi gia công phần mềm hay thuê ngoài dịch vụ IT, các “gã khổng lồ” giờ đây coi đây là thị trường tiêu thụ, trung tâm sáng tạo và thậm chí là đối tác chiến lược.
Trong một tọa đàm do Bộ KH&CN tổ chức, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyên gia chính sách AI thuộc Viện Đổi mới Sáng tạo Quốc gia, cho biết: “Việt Nam cần tận dụng các dự án của tập đoàn nước ngoài như NVIDIA không chỉ để tiếp nhận công nghệ, mà còn phải tham gia thiết kế chính sách, tiêu chuẩn hóa dữ liệu, xây dựng các trung tâm kiểm thử và đánh giá AI độc lập”.
Cơ hội nhưng cũng là thách thức lớn
Cần nhấn mạnh rằng, nếu không có chính sách hỗ trợ kịp thời, dự án lớn như của NVIDIA có thể rơi vào tình trạng “làm nửa vời”, chỉ xây văn phòng, tuyển vài trăm nhân viên rồi dừng lại ở nghiên cứu bề mặt.
Do đó, sự phối hợp giữa trung ương và địa phương, từ Bộ KH&CN, Bộ KH&ĐT đến UBND TP.HCM, sẽ là yếu tố quyết định thành – bại. Từ hạ tầng điện – mạng – logistics đến quy hoạch đất, ưu đãi tài chính và hành lang pháp lý dữ liệu, tất cả đều cần được chuẩn bị đồng bộ.
Dự án của NVIDIA không đơn thuần là một khoản đầu tư. Đó là biểu tượng cho một giai đoạn mới trong quá trình hội nhập công nghệ cao của Việt Nam. Nhưng để dự án này thật sự tạo ra ảnh hưởng, Việt Nam cần thể hiện mình là một đối tác sẵn sàng, không chỉ trong kỹ thuật, mà cả trong thể chế, tư duy chiến lược và năng lực điều phối toàn diện.
Nền kinh tế số sẽ không thể mạnh nếu thiếu hạ tầng AI. Và AI không thể bền vững nếu thiếu con người. Thỏa thuận với NVIDIA có thể là khởi đầu, nhưng hành trình phía trước vẫn còn rất dài.
