Quần thể Yên Tử, Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc được công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Đây là Di sản Thế giới thứ 9 ở Việt Nam được UNESCO công nhận.
Chiều 12/7 (giờ Paris), theo thông tin từ Cục Di sản văn hóa, tại kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) tại Thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp) đã chính thức ghi danh quần thể di tích và danh thắng Yên Tử, Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc (thuộc địa bàn các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh và Thành phố Hải Phòng) là Di sản Văn hóa Thế giới.
Đây là Di sản Thế giới thứ 9 ở Việt Nam được UNESCO công nhận và là di sản thế giới liên tỉnh thứ 2 ở Việt Nam, cùng với Di sản Thế giới Vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà (thuộc địa bàn tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hải Phòng).
Đoàn Việt Nam tại Kỳ họp ngày 12/7 – ảnh: NĐT
Theo đó, quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử, Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc, với Phật giáo Trúc Lâm làm cốt lõi được thành lập vào thế kỷ XIII bởi các vua nhà Trần, đặc biệt là vai trò của Phật hoàng Trần Nhân Tông.
Trong lịch sử, Phật giáo Trúc Lâm đã sáng tạo nên nhiều giá trị, đóng góp đặc biệt, bền vững cho di sản văn hóa và tinh thần của nhân loại.
Bắt nguồn từ cảnh quan núi thiêng Yên Tử, Phật giáo Trúc Lâm đại diện cho một hệ thống triết lý và tinh thần khoan dung, vị tha của Phật giáo.
Bên cạnh đó, Phật giáo Trúc Lâm cũng là minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa Phật giáo Đại thừa với đạo đức Nho giáo, vũ trụ quan Đạo giáo và tín ngưỡng bản địa Việt Nam.
Đầu tiên là cảnh quan núi thiêng Yên Tử.
Các giá trị tư tưởng, văn hóa của Phật giáo Trúc Lâm hoàn toàn phù hợp với mục tiêu cơ bản của UNESCO trong việc duy trì, làm phong phú các giá trị chung của nhân loại: Giáo dục, xây dựng văn hóa hòa bình; tinh thần tự chủ, kết hợp hài hòa giữa con người và thế giới tự nhiên, tôn trọng quy luật của tự nhiên.
Thông qua các đền thờ, am thất, tuyến hành hương, bia đá, mộc bản và các di tích được bảo tồn nghiêm cẩn phân bố trên một không gian rộng lớn từ Yên Tử đến Vĩnh Nghiêm và Côn Sơn – Kiếp Bạc.
Di sản phản ánh đầy đủ các giai đoạn phát triển của Phật giáo Trúc Lâm: Từ việc thành lập và thể chế hóa đến sự phục hưng và tiếp tục lan tỏa giá trị sáng tạo, nhân văn.
Cảnh quan núi thiêng Yên Tử – ảnh: NĐT
Các điểm di tích này được hình thành từ nhiều thế kỷ trước đây, luôn thể hiện sự phát triển tiếp nối, đóng vai trò là trung tâm tôn giáo, văn hóa tâm linh, là điểm đến hành hương của hàng triệu du khách mỗi năm.
Tiếp đến là quần thể di tích Côn Sơn, Kiếp Bạc.
Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc là minh chứng đặc biệt về Phật giáo Trúc Lâm, một truyền thống Thiền độc đáo của Việt Nam được thành lập vào thế kỷ XIII bởi các vua nhà Trần, hoàng gia và các nhà tu hành thông tuệ, đặc biệt là Phật hoàng Trần Nhân Tông, vị quân chủ duy nhất được biết đến ở châu Á đã từ bỏ vương vị để trở thành một nhà tu hành, có công khai sáng nên một dòng Thiền mang đậm triết lý nhân sinh, cốt cách Việt Nam.
Tích hợp Phật giáo Đại thừa với Nho giáo, Đạo giáo và tín ngưỡng bản địa – Phật giáo Trúc Lâm đã góp phần định thành nền tảng tinh thần của quốc gia Đại Việt, tạo động lực cho sự trỗi dậy của một quốc gia tự chủ, tự cường, đồng thời thúc đẩy đối thoại văn hóa, tinh thần hữu nghị hòa bình giữa các dân tộc.
Quần thể Côn Son – Kiếp Bạc
Trong suốt nhiều thế kỷ, quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc cũng có vai trò quan trọng trong việc thực hành, trao truyền và lan tỏa, sáng tạo văn hóa. Trong đó, tinh thần khoan dung, sáng tạo của Phật giáo Trúc Lâm đã truyền cảm hứng và giá trị nhân bản cho cộng đồng trong nước và quốc tế.
Theo ông Nguyễn Minh Vũ, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam, việc công nhận này khẳng định sự đánh giá cao của quốc tế đối với giá trị của quần thể di tích, cũng như những nỗ lực của Việt Nam trong bảo vệ di sản.
Bên cạnh đó, sự công nhận từ UNESCO góp phần nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi để bảo tồn và phát huy giá trị di sản một cách bền vững.
Ngoài ra, việc quần thể di tích này được ghi danh cũng giúp tăng cường liên kết vùng giữa Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh, xây dựng một không gian di sản thống nhất, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam.
Tuy nhiên, vinh dự đi kèm với trách nhiệm. Vì vậy, việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản đòi hỏi các cấp, ngành, địa phương liên quan cần nâng cao nhận thức, triển khai các giải pháp đồng bộ và thiết thực theo đúng tinh thần của Công ước Di sản Thế giới.
