Mức xử phạt chưa đủ răn đe
Theo đó, tại Hội thảo, nhiều chuyên gia cho rằng, hiện nay mức phạt sản xuất kinh doanh thuốc giả, thực phẩm chức năng giả còn quá nhẹ nên chưa đảm bảo được sức răn đe.
Đồng thời, công tác quản lý cấp phép, quản lý chất lượng, lưu hành và công tác hậu kiểm còn nhiều lỗ hổng, chưa đáp ứng được với thực tiễn.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, Thủ tướng đã đồng ý cho phép nghiên cứu nâng mức xử phạt, các bên đang phối hợp điều chỉnh. Đồng thời, Chính phủ đã trình Quốc hội dự thảo sửa đổi Bộ luật Hình sự, đề xuất tăng gấp đôi mức phạt bổ sung đối với hành vi sản xuất, bán lương thực và thực phẩm giả.
Ông Tuyên cũng cho biết, theo quy định tại Điều 193 về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm, Chính phủ đề xuất mức phạt bổ sung tăng từ 20-100 triệu đồng lên 40-200 triệu đồng đối với doanh nghiệp. Đối với cá nhân phạm tội sẽ bị cấm hành nghề 1-5 năm, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Về pháp nhân thương mại có thể bị phạt tới 36 tỷ đồng (mức hiện tại là 18 tỷ), bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn trong một số trường hợp.
“Hiện nay mức xử phạt vi phạm hành chính và mức hình sự trong vấn đề thuốc giả, thực phẩm chức năng giả chưa đủ sức răn đe” – ông Tuyên chia sẻ.
Cũng theo ông Tuyên, thuốc là yếu tố then chốt trong chăm sóc sức khỏe bên cạnh cơ sở vật chất và nhân lực, nên thuốc giả có thể gây hại cho người bệnh, ảnh hưởng kinh tế, làm giảm uy tín ngành y, đe dọa ngành dược.
“Thuốc giả được nhập khẩu, sản xuất, lưu hành trên thị trường, là trách nhiệm của rất nhiều khâu, không chỉ riêng ngành y tế. Tuy nhiên, hiện nay Bộ Y tế cũng rất nhất quán là phải đấu tranh quyết liệt, xử lý nghiêm khắc, không có vùng cấm, không có ngoại lệ” – Ông Tuyên nhấn mạnh.
Kiểm soát bán thuốc online và truy xuất nguồn gốc
Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cũng cho biết thêm, hiện nay theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là cần cải cách thủ tục hành chính tối đa, đưa ra các biện pháp quản lý chặt chẽ nhưng vẫn phải đảm bảo thông thoáng cho doanh nghiệp làm việc.
Theo TS Tạ Mạnh Hùng – Phó Cục trưởng Quản lý Dược, việc hội nhập và phát triển thương mại điện tử khiến nguy cơ thuốc giả tăng cao, nhất là trên mạng và các sàn thương mại điện tử.
“Dù hệ thống quản lý đã đầy đủ, song công tác phòng chống thuốc giả vẫn còn nhiều lỗ hổng. Đặc biệt, các đối tượng sản xuất thuốc giả hoạt động tinh vi, khó kiểm soát. Trong khi đó, một số nhà thuốc còn bán hàng không hóa đơn, không rõ nguồn gốc…” – ông Hùng chia sẻ.
Cũng theo ông Hùng, hiện nay hệ thống kiểm nghiệm thuốc tại Việt Nam với 3 viện trung ương và 62 trung tâm cấp tỉnh vẫn đang thiếu trang thiết bị hiện đại để kiểm tra nhanh tại chỗ, chưa đồng bộ về năng lực.
Để ngăn chặn tình trạng thuốc giả, thục phẩm chức năng giả lưu hành trên thị trường điều quan trọng là phải hoàn thiện pháp luật, tăng mức phạt và bổ sung các quy định kiểm soát bán thuốc online, công khai thông tin đơn vị phân phối, áp dụng truy xuất nguồn gốc bằng mã QR.
Bên cạnh đó, cần siết chặt thanh tra, kiểm tra các cơ sở kinh doanh dược, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, nhất là kinh doanh trên mạng xã hội.
“Điều quan trọng là cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ như blockchain, cơ sở dữ liệu ngành dược đồng bộ toàn quốc, và phần mềm theo dõi đơn thuốc, bệnh án điện tử” – TS Tạ Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Thuốc giả: Mối đe dọa nghiêm trọng
Cũng tại Hội thảo, TS.DS Nguyễn Quốc Bình – Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, thuốc giả gây ba nguy hại là mất thời gian vàng điều trị, đưa thêm độc chất vào cơ thể, và làm tăng chi phí điều trị.
Còn đối với PGS.TS Trần Việt Hùng – Viện trưởng Kiểm nghiệm thuốc TP Hồ Chí Minh, việc xây dựng một hệ thống giám sát quốc gia về thuốc là yêu cầu cấp thiết, bởi hiện nay ở nước ta chưa có một chiến lược toàn diện về phòng, chống thuốc giả.
“Việc phát hiện và xử lý chủ yếu vẫn dựa vào lực lượng công an, quản lý thị trường, dưới sự điều phối của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia. Bên cạnh đó, cách tiếp cận này chủ yếu mang tính chất hậu kiểm, tức xử lý sau khi vi phạm đã xảy ra, trong khi bối cảnh hiện nay đòi hỏi phải có một hệ thống giám sát chủ động, hiện đại và đồng bộ hơn” – PGS.TS Trần Việt Hùng đề xuất.
Bên cạnh đó, Viện trưởng Kiểm nghiệm thuốc TP Hồ Chí Minh cũng cho rằng, hệ thống giám sát này cần ứng dụng công nghệ, theo dõi và truy xuất nguồn gốc thuốc, từ đó phát hiện sớm thuốc giả, thuốc không đạt chuẩn.
“Khi có hệ thống giám sát này, người dân sẽ dễ dàng tra cứu và xác minh chất lượng thuốc. Đồng thời, hệ thống cũng cần có khả năng kết nối dữ liệu giữa các cơ quan quản lý và đơn vị liên quan để kiểm soát toàn bộ chuỗi cung ứng thuốc, nhằm tránh bỏ sót vi phạm” ông Hùng chia sẻ.
Phạm Sinh
