Giữa thời đại smartphone và mạng xã hội bùng nổ, xem mắt không còn chỉ gói gọn trong quán cà phê, công viên, quán ăn theo truyền thống hay app hẹn hò phổ biến những năm trở lại.
Kết đôi thời công nghệ
Ở Trung Quốc, một trào lưu mới là “livestream xem mắt” (直播相亲) đang thu hút sự chú ý và được đông đảo người dân nước này sử dụng.
Trong bối cảnh tư tưởng chủ nghĩa cá nhân lên ngôi, thêm vào đó là tỷ lệ nam nhiều hơn nữ (thừa nam) và hiện tượng dịch chuyển dòng người vì lý do làm ăn sinh sống, làm việc, học học từ vùng này đến vùng khác gia tăng khiến việc tìm bạn đời truyền thống của nhiều thanh niên Trung Quốc càng thêm khó khăn.
Ngoài ra, sự xung đột giữa giá trị truyền thống và hiện đại cũng khiến giới trẻ vừa khao khát vừa lo ngại về hôn nhân, họ dễ nản chí, do kỳ vọng gặp được “nửa kia” quá cao.
Theo một phân tích của báo chí Trung Quốc, quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa kéo theo xu hướng “kết hôn muộn” rõ rệt. Dữ liệu từ cuộc điều tra dân số toàn quốc do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố vào tháng 7/2021 cho thấy độ tuổi kết hôn lần đầu ở nước này đã bị lùi lại đáng kể.
Độ tuổi kết hôn lần đầu trung bình năm 2020 là 28,67 tuổi, tăng 3,8 tuổi so với năm 2010, số lượng đăng ký kết hôn giảm dần qua từng năm. Năm 2022, tỷ lệ chưa kết hôn ở nhóm tuổi từ 25 đến 29 tại Trung Quốc là 51,3%, nhóm tuổi 30 chưa kết hôn là 27,7%. (Theo cbndata.com)
Chính các yếu tố trên làm nảy sinh nhu cầu kết nối theo motif mới, hiện đại, tiện lợi và dễ tiếp cận hơn. Giữa lúc đó, livestream hẹn hò xuất hiện như một giải pháp ‘vừa tiết kiệm thời gian, vừa giúp tăng tương tác’.”
Livestream chân thật hơn app hẹn hò?
Trên các phiên livestream hẹn hò xem mắt, người trẻ có thể sử dụng thời gian rảnh, thậm chí khoảng thời gian nằm trên giường trước khi ngủ để “lên sóng” giới thiệu bản thân một cách cô đọng và trực tiếp.
Khác với app hẹn hò thông thường, livestream vừa là sân khấu để bạn trẻ tỏa sáng, vừa là ‘phòng chat công cộng’ đầy sôi động.
Người tham gia được các “ông mai bà mối” chủ trì phiên livestream khuyến khích nói thẳng tiêu chuẩn lựa chọn của mình. Nhiều bạn trẻ đã trải nghiệm chia sẻ rằng môi trường trực tuyến tạo cảm giác “chân thật” hơn vì bớt đề cao tiêu chí vật chất rào cản trong giao tiếp.
Bên cạnh mục tiêu tìm bạn đời, khoảng 1/3 người dùng thừa nhận tham gia livestream chủ yếu để giảm căng thẳng, chia sẻ trải nghiệm cá nhân và tìm kiếm giao lưu về mặt tinh thần.
Các nền tảng video ngắn như Douyin và Kuaishou, Wechat hay Xiaohongshu đóng vai trò trung tâm trong xu hướng này. Theo báo chí Trung Quốc, trên Douyin, Kuaishou và các ứng dụng tương tự có hàng nghìn kênh/người dùng chuyên đề hẹn hò, với hàng loạt phòng livestream giới thiệu đối tượng.
Đây chính là nguyên nhân xã hội sâu xa giúp hình thức “xem mắt trực tuyến qua livestream” bùng nổ trong giới trẻ: nó đáp ứng nhu cầu mở rộng kết nối với chi phí thấp (chỉ cần có một chiếc smartphone và đường truyền mạng ổn định), lại cho phép sử dụng thời gian linh hoạt và đa dạng hóa mục đích giao tiếp.
Việc tham gia hẹn hò livestream ngày càng dễ dàng, ai cũng có thể lên sóng tự giới thiệu bản thân và xem xét nhanh đối phương qua hình ảnh, hành vi ứng xử online. Quá trình này chỉ diễn ra trong vài phút mỗi lượt phát, tiết kiệm thời gian so với hẹn hò truyền thống.
“Ông mai bà mối” online, họ là ai?
Trên các nền tảng livestream đã xuất hiện nhiều streamer đảm nhận vai trò mối mai Tiêu biểu như Tian Xin, hơn một năm qua, ban ngày Tian làm việc tại công ty công nghệ, tối cô làm mai mối. Nhiệm vụ của Tian là phá vỡ sự ngại ngùng, kể chuyện cười, dẫn dắt trò chuyện và đôi khi tư vấn tình cảm. Tài khoản của cô có hơn 130.000 người theo dõi.
Khoảng 23h, phiên livestream của Tian đã có 800 người tham gia. Tian cho 8 người xuất hiện trên màn hình, lần lượt hỏi tuổi, cân nặng, chiều cao, nghề nghiệp, thu nhập, quê quán, cung hoàng đạo, sở thích và tiêu chí chọn bạn đời.
“Sự đồng cảm là quan trọng nhất, bạn cần hiểu điều người khác muốn nói”, Tian kể.
Với những ai thật sự muốn kết hôn, livestream là lựa chọn hấp dẫn hơn so với các hình thức mai mối truyền thống như “chợ hôn nhân” nơi cha mẹ trao đổi hồ sơ và sắp lịch xem mắt. Việc tìm người yêu qua livestream cũng là phương án thay thế cho những người đã mệt mỏi với ứng dụng hẹn hò.
Cơ hội kết đôi hay ảo tưởng khó chạm tay?
Trào lưu livestream hẹn hò đang mở ra cơ hội mới cho giới trẻ Trung Quốc, nhưng cũng tiềm ẩn không ít cạm bẫy: Trước hết là tính “ảo” cao bởi khó kiểm chứng thông tin người thật tham gia với tài khoản ảo. Chưa kể đến những chi phí gián tiếp, gây áp lực ‘tặng quà ảo’ để được nổi bật.
Một số trường hợp người dùng than phiền vì bị lừa nạp quà, nạp tiền nhưng không bao giờ gặp mặt thật được. Hơn hết là không ít người thật sự chịu gặp mặt trực tiếp sau khi livestream kết thúc.
Ở góc độ pháp lý, các quy định chung về livestream và nội dung mạng (như quy định đăng ký kinh doanh, đăng ký nhân thân, cấm nội dung khiêu dâm/cờ bạc, v.v.) cũng áp dụng cho hoạt động hẹn hò trực tuyến, nhằm đảm bảo minh bạch và bảo vệ người dùng, dù chưa có chính sách riêng dành riêng cho các phiên livestream hẹn hò xem mắt.
