Tự hủy hoại thận bằng việc uống nước ngọt thay nước lọc
Theo đó, bệnh nhân T.T.N.T (27 tuổi, ngụ huyện Củ Chi, TP Hồ Chí Minh) vừa trải qua ca phẫu thuật ghép thận tại Bệnh viện (BV) Đa khoa Xuyên Á TP Hồ Chí Minh do bị suy thận giai đoạn cuối. Đặc biệt, người cho thận chính là mẹ của bệnh nhân.
Trước đây, T từng là một cô gái trẻ khỏe mạnh, năng động trong học tập và làm việc, tuy nhiên tất cả đã thay đổi hoàn toàn khi cơ thể của cô bắt đầu suy kiệt từ những triệu chứng mơ hồ như mất ngủ, đau nhức tay chân, khó thở, ho kéo dài.
Ngày 2/6, khi sức khỏe đã bình phục sau cuộc ghép thận, bệnh nhân T cho biết, mình thường xuyên thức trắng đêm để học, nhiều hôm ngủ ngày, thức đêm suốt nhiều năm trời.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng thường uống nước ngọt thay nước lọc, ăn đêm triền miên vì thấy cơ thể mình chịu được. Tuy nhiên, chính những thói quen ấy đã âm thầm hủy hoại thận của cô.
Đến tháng 6/2024, T đột ngột ngất xỉu tại nơi làm việc và được đưa đi cấp cứu. Qua tham khám và xét nghiệm, T đã sốc nặng khi các bác sĩ kết luận bị suy thận giai đoạn cuối.
Từ đó, từ một cô gái trẻ khỏe mạnh T đã phải sống lệ thuộc vào máy chạy thận nhân tạo ba lần mỗi tuần tại BV Đa khoa Xuyên Á.
Sau thời gian điều trị bằng lọc máu nhưng tình hình không cải thiện nhiều, ghép thận được xem là cơ hội duy nhất để T có thể tiếp tục sống khỏe mạnh. Vì vậy, bà T.T.Q – mẹ của bệnh nhân T đã quyết định hiến một quả thận cho con gái.
Sau đó, ca ghép thận nội soi do các bác sĩ BV Xuyên Á phối hợp cùng ê kíp BV Chợ Rẫy đã diễn ra thành công.
Từ một cô gái trẻ khỏe mạnh, vì thói quen không tốt, cô gái trẻ đã phải ghép thận để tiếp tục sống bình thường – ảnh: BVCC.
Hơn 2 tuần sau khi thực hiện các cuộc phẫu thuật cho và nhận thận, hiện sức khỏe của cả hai mẹ con đều ổn định. Riêng T đã hồi phục đến 90%, không còn triệu chứng mệt mỏi, tay chân đau nhức hay mất ngủ như trước.
Hay như trước đó, vào ngày 23/4/2023 bệnh nhân T.T.V được người nhà đưa đến BV Tâm Anh TP Hồ Chí Minh cấp cứu trong tình trạng khó thở, da sạm đen, huyết áp tăng 145/95 mgHg.
Gia đình cho biết, anh T.T.V bị suy thận mạn giai đoạn 5, lọc máu (chạy thận nhân tạo) định kỳ 3 lần mỗi tuần.
Qua kết quả xét nghiệm máu và nước tiểu, các bác sĩ nhận định anh V suy thận cấp trên nền suy thận mạn giai đoạn 5, vì vậy ngay lập tức, bệnh nhân T.T.V được dùng thuốc hạ kali máu và chuyển đến khoa Hồi sức cấp cứu (ICU) để lọc máu liên tục. Sau 8 giờ lọc máu, người bệnh khỏe, ăn uống bình thường trở lại.
Theo lời kể của anh V, hơn 10 năm nay mỗi ngày anh uống 4 -5 lon nước ngọt và rất ít uống nước lọc. Nghĩ là mình khỏe mạnh nên anh cũng không đi khám sức khỏe định kỳ.
Tuy nhiên, cuối năm 2022, anh V liên tục bị đau lưng dù làm việc nhẹ. Đặc biệt, nhiều lần ăn cơm xong thì anh bị nôn nhưng lại nghĩ bị trào ngược dạ dày.
Đến tháng 3/2023, tay và chân của anh V bị phù và mặt thì bị sưng, anh lại nghĩ do tăng cân. Sau đó, bụng anh phình to và khó tiểu, anh được gia đình đưa đến BV cấp cứu.
Tại BV, các bác sĩ xét nghiệm nước tiểu và máu, ghi nhận định lượng creatinin cao gấp 12 lần bình thường và khẳng định anh bị suy thận mạn giai đoạn 5 và phải lọc máu 3 lần một tuần.
Chuyên gia cảnh báo hệ lụy từ thói quen xấu mà giới trẻ hay mắc phải
Theo BS.Vũ Lệ Anh – Trưởng khoa Nội Thận BV Đa khoa Xuyên Á, trường hợp của T không phải là cá biệt vì ngày càng có nhiều bệnh nhân trẻ tuổi phải lọc máu cấp cứu vì thận hư mà không hề biết trước.
“Giới trẻ hiện nay chủ quan lắm. Khi có triệu chứng như mệt mỏi, phù chân, tăng huyết áp thì nghĩ là do làm việc quá sức hay ăn uống không điều độ. Họ có sức chịu đựng tốt nên thường không để tâm, đến khi phát hiện thì đã quá muộn” – BS Vũ Lệ Anh cảnh báo.
Cũng theo BS Vũ Lệ Anh, những thói quen tưởng vô hại như thức khuya, uống nước ngọt thường xuyên có thể kích hoạt các phản ứng miễn dịch bất thường, khiến cơ thể dễ phát triển bệnh lý cầu thận.
Đặc biệt, các loại nước ngọt, thức uống có gas chứa chất tạo màu, hương liệu, đường hóa học và caffeine đều là những yếu tố kích thích hệ miễn dịch hoạt động quá mức, gây viêm cầu thận mạn tính. Bên cạnh đó, việc thức khuya triền miên cũng làm đảo lộn nhịp sinh học, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng lọc máu và cân bằng nội môi của thận.
“Không ai nghĩ một lon nước ngọt mỗi ngày hay vài đêm thức trắng lại có thể lấy đi mạng sống, nhưng thực tế điều đó đang xảy ra. Nhiều bạn trẻ 20–30 tuổi đã phải lọc máu suốt đời. Không có dấu hiệu cảnh báo rõ ràng. Khi nhận ra thì thận đã mất chức năng gần như hoàn toàn” – BS Lệ Anh nhấn mạnh.
Đây cũng là bài học đắt giá cho cộng đồng đặc biệt là giới trẻ, những người đang lầm tưởng sức trẻ đồng nghĩa miễn dịch với bệnh tật.
BS Vũ Lệ Anh cũng đưa ra khuyến cáo, để bảo vệ thận và sức khỏe tổng thể, mỗi người cần duy trì lối sống khoa học: ngủ đủ giấc, đúng giờ; hạn chế tối đa nước ngọt, nước tăng lực; ăn uống lành mạnh, đủ rau xanh và trái cây; tập thể dục đều đặn và uống đủ nước lọc mỗi ngày (ít nhất 2 lít/ngày).
“Thói quen tốt cần được xây dựng ngay từ khi còn trẻ, trước khi cơ thể lên tiếng quá muộn” – Bs vũ Lệ Anh nhấn mạnh.
Uống nhiều nước ngọt có ga rất có hại cho thận – ảnh: minh họa
Bên cạnh đó, theo bác sĩ Tôn Minh Trí – khoa Cấp cứu BV Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh, suy thận mạn tính là tình trạng chức năng thận bị suy giảm hoặc ngừng hoạt động, không thể đào thải các chất độc và dịch thừa ra khỏi máu. Trong đó, nguyên nhân dẫn đến suy thận mạn là tăng huyết áp, hội chứng thận hư, sỏi thận, viêm cầu thận, biến chứng mạn tính của bệnh đái tháo đường… Đặc biệt, thức uống có ga chứa axit photphoric làm thay đổi thành phần nước tiểu, thúc đẩy sỏi thận dẫn đến suy thận mạn tính.
Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Epidemiology, các nhà khoa học đã so sánh thói quen ăn uống của 465 người mắc bệnh thận mạn tính và 467 người khỏe mạnh trong 8 năm. Kết quả cho thấy uống 2 ly nước ngọt có ga (dù chứa đường tự nhiên hay đường nhân tạo) mỗi ngày làm tăng nguy cơ suy thận mạn tính gấp 2 lần bởi hầu hết nước uống có ga đều dùng chất tạo độ ngọt fructose. Chất này khi vào cơ thể với lượng lớn có thể làm tăng canxi, oxalate và axit uric trong nước tiểu gây nên các bệnh về thận.
“Các giai đoạn đầu, bệnh suy thận mạn tính thường không có triệu chứng rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Đến khi xuất hiện các triệu chứng như sạm da, đau lưng, tiểu ít, phù nề… bệnh đã ở giai đoạn 5, phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận để tiếp tục sự sống” – BS Minh trí cho biết.
Bác sĩ Tôn Minh Trí khuyến cáo, người dân cần hạn chế uống nước ngọt, thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm máu, nước tiểu để kiểm tra chức năng thận.
“Với người bệnh thận (viêm cầu thận, sỏi thận…) không nên uống nước ngọt, tránh bệnh tiến triển đến suy thận. Với người suy thận, cần uống thuốc, ăn uống theo hướng dẫn của bác sĩ. Người bệnh suy thận đang lọc máu cần tuân thủ chế độ ăn uống chặt chẽ” – BS Minh trí nhấn mạnh.
