BSCKII Nguyễn Đức Khang – Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh BV Nhân dân 115 mới cho biết, theo thống kê của Hội Đột quỵ Việt Nam, mỗi năm nước ta ghi nhận khoảng 200.000 ca đột quỵ mới. Trong đó, riêng tại BV Nhân dân 115, mỗi năm tiếp nhận gần 20.000 ca, chiếm khoảng 10% tổng số ca trên toàn quốc.
“Đây là một con số rất lớn, vượt trội so với nhiều trung tâm đột quỵ khác trong khu vực” – bác sĩ Khang cho biết.
Bên cạnh đó, theo thống kê năm 2024 từ khoa Bệnh lý mạch máu não của BV Nhân dân 115, tỉ lệ bệnh nhân đến bệnh viện trong “giờ vàng” (từ 0 – 4,5 giờ đầu) chỉ chiếm 14,2% và trong khoảng từ 4,5 – 6 giờ là 9,2%. Như vậy, tổng cộng chỉ có 23,4% bệnh nhân được tiếp cận y tế trong khoảng thời gian can thiệp tối ưu.
Trong đó, có đến 40,8% bệnh nhân đến trong khoảng từ 6 – 24 giờ và 35,8% đến sau 24 giờ.
Như vậy, gần 80% bệnh nhân đến muộn (sau 6 giờ).
Theo bác sĩ Khang, trên thế giới hành trình nghiên cứu và triển khai điều trị đột quỵ cũng trải qua nhiều thập kỷ. Tuy nhiên phải đến năm 1996, phương pháp điều trị tiêu sợi huyết qua đường tĩnh mạch mới ra đời và được áp dụng trong khung 3 giờ đầu kể từ khi khởi phát đột quỵ.
Sau gần 10 năm nghiên cứu, thử nghiệm ECASS III vào năm 2004 cho phép mở rộng cửa sổ điều trị đột quỵ lên 4,5 giờ, tuy nhiên chỉ áp dụng được trong một số trường hợp nhất định.
Đến năm 2015, cửa sổ điều trị mới được nâng lên 6 giờ.
Năm 2018, phần mềm RAPID do nhóm nghiên cứu Đại học Stanford (Hoa Kỳ) phát triển, dưới sự dẫn dắt của Giáo sư Albert được FDA (Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ) chấp thuận cho sử dụng tại Mỹ đã giúp cải thiện rất nhiều trọng việc điều trị, đặc biệt là giúp kéo dài “giờ vàng” cho bệnh nhân.
Chỉ 1 năm sau, BV Nhân dân 115 là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng RAPID vào chỉ định can thiệp lấy huyết khối điều trị nhồi máu não cho người bệnh đến sau 6 giờ.
Đồng thời, nhờ vào sự hỗ trợ của phần mềm trí tuệ nhân tạo này, “giờ vàng” cho can thiệp được mở rộng lên đến 24 giờ.
Phần mềm RAPID sẽ phân tích hình ảnh CT hoặc MRI để xác định vùng não tổn thương và vùng não còn có thể cứu sống trong khoảng 30 giây đến 2 phút. Nhờ vậy, bác sĩ sẽ ra chỉ định một cách nhanh chóng, chính xác.
Trước đây, nhóm bệnh nhân này thường không đủ điều kiện để can thiệp tái thông mạch máu. Tuy nhiên nhờ RAPID, khoảng 49% bệnh nhân đến muộn vẫn có thể được điều trị hiệu quả, làm thay đổi hoàn toàn hướng tiếp cận điều trị.
Theo đó, những bệnh nhân đột quỵ đến sau 6 giờ đều được chụp CT hoặc MRI, rồi hình ảnh chụp được đưa vào phần mềm RAPID để tự động phân tích trong 30 giây đến 2 phút.
Phần mềm này giúp xác định vùng não hoại tử, vùng tranh tối tranh sáng – tức vùng não chưa hoại tử hoàn toàn, vẫn còn khả năng phục hồi nếu được tái thông mạch máu kịp thời.
Ngoài ra, RAPID còn giúp bác sĩ đánh giá nhanh mức độ tuần hoàn bàng hệ, vị trí tổn thương mạch máu, từ đó đưa ra kế hoạch can thiệp chính xác hơn.
“Trước năm 2018, các hướng dẫn điều trị của Hoa Kỳ và châu Âu đều xếp việc can thiệp sau 6 giờ vào mức độ có hại, khuyến cáo không thực hiện. Tuy nhiên, RAPID đã thay đổi điều đó” – bác sĩ Khang nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, song song với RAPID, BV Nhân dân 115 cũng đang nghiên cứu thêm nhiều phần mềm AI khác trong chẩn đoán hình ảnh nhằm sàng lọc bệnh nhanh chóng và hiệu quả hơn.
“Tuy nhiên hiện nay chưa có hàng rào pháp lý cho việc tiếp cận, mua sắm hay trang bị các phần mềm trí tuệ nhân tạo AI. Phần mềm RAPID là BV xin được tài trợ nên bệnh nhân được miễn phí hoàn toàn khi ứng dụng nó” – bác sĩ Khang thông tin.
Sau gần 5 năm áp dụng, phần mềm RAPID đã hỗ trợ chẩn đoán cho hơn 5.000 bệnh nhân. Trong đó, khoảng 56% bệnh nhân đến muộn sau 6 giờ được chỉ định tái thông mạch máu.
Đặc biệt, 52% trong nhóm can thiệp thành công đã có thể trở lại cuộc sống bình thường.
Tính trung bình, phần mềm RAPID đã góp phần giúp hơn 1/3 bệnh nhân đột quỵ đến muộn có cơ hội phục hồi, một thành tựu được xem là “mơ ước” trong ngành y khoa.
Theo bác sĩ Trần Văn Sóng – Giám đốc BV Nhân dân 115, BV đang tiên phong nghiên cứu mở rộng thêm cửa sổ can thiệp mạch máu não lên đến 72 giờ. Bên cạnh ý nghĩa trong cấp cứu đột quỵ, RAPID còn là nền tảng giúp Việt Nam tiến xa trong kỷ nguyên y tế thông minh, hội nhập quốc tế và khẳng định vị thế của ngành y tế Việt Nam.
Được biết, đột quỵ hay tai biến mạch máu não xảy ra do thiếu máu cục bộ hoặc xuất huyết não. Các biến chứng của đột quỵ đặc biệt nguy hiểm, có thể dẫn đến liệt nửa người, sống đời sống thực vật hay thậm chí tử vong.
Trong y khoa, “giờ vàng” cấp cứu đột quỵ được xem là khung thời gian lý tưởng nhất để can thiệp, điều trị các nguyên nhân gây đột quỵ.
Theo các chuyên gia y tế, “giờ vàng” cấp cứu đột quỵ thường giới hạn trong 3 – 4,5 giờ đầu (một số trường hợp có thể mở rộng lên 6 đến 24 giờ) kể từ khi người bệnh có những dấu hiệu đột quỵ đầu tiên.
Cấp cứu đột quỵ trong “giờ vàng” giúp nâng cao cơ hội sống sót cho người bệnh bởi chỉ cần chậm 1 phút, người bệnh có thể mất đi gần 2 triệu tế bào não. Bên cạnh đó, các biện pháp can thiệp, điều trị đột quỵ tốt nhất cũng cần được áp dụng phù hợp trong khung “giờ vàng” này.
