Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh trong não, thường được gọi là “hormone hạnh phúc”. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cảm giác vui vẻ, động lực và sự hào hứng.
Khi bạn làm điều gì đó khiến bản thân thấy thích thú, như nghe bản nhạc yêu thích, ăn một món ngon, hoặc mặc bộ trang phục khiến mình thấy tự tin… não bạn sẽ tiết ra dopamine, giúp cải thiện tâm trạng và tinh thần.
Vì vậy, “ăn mặc tạo dopamine” hiểu đơn giản là mặc những gì khiến bạn cảm thấy vui vẻ và tích cực hơn.
Mặc đồ tạo dopamine không chỉ là chuyện chọn gam màu tươi sáng hay họa tiết bắt mắt. Cảm xúc còn được khơi gợi từ chất liệu vải, kiểu dáng và cả cảm giác vừa vặn với chính mình.
Chúng ta có thể thấy vui vì một chiếc áo màu vàng rực, nhưng cũng có thể thấy tự tin chỉ nhờ một chiếc blazer vừa vặn hoàn hảo.
“Những gì chúng ta mặc có thể ảnh hưởng đến cảm xúc đến mức làm lệch đi cả suy nghĩ và phán đoán của ta”, nhà tâm lý học Karen Pine viết trong cuốn “Mind What You Wear: The Psychology of Fashion” (Tạm dịch: Để tâm đến những gì bạn mặc: Tâm lý học của Thời trang”.
Trang phục không chỉ là vẻ ngoài, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tâm trạng và cách chúng ta nhìn nhận thế giới.
Các nhà nghiên cứu gọi hiện tượng này là “nhận thức mặc quần áo”(enclothed cognition) khi trang phục không chỉ che chắn cơ thể mà còn mang ý nghĩa biểu tượng, tác động đến tâm lý và hiệu suất làm việc.
Vì vậy, dù bạn theo đuổi phong cách rực rỡ, gợi cảm hay ưu tiên sự thoải mái, thì điều quan trọng nhất vẫn là: hãy mặc những gì khiến bạn cảm thấy dễ chịu, tự tin và là chính mình.
Màu sắc và tâm trạng
Từ xa xưa, các nền văn minh cổ đại đã sử dụng màu sắc như một công cụ chữa lành – một liệu pháp được gọi là liệu pháp màu sắc (color therapy). Đến nay, liệu pháp này vẫn được áp dụng như một phương pháp điều trị toàn diện hoặc thay thế, giúp cân bằng năng lượng và hỗ trợ sức khỏe tinh thần.
Nhà tâm lý học kiêm bậc thầy Reiki – Ellen Albertson – tác giả cuốn Rock Your Midlife cho biết, trong thực hành Reiki, mỗi màu sắc mang một tần số rung động riêng và gắn liền với một trung tâm năng lượng (luân xa) trong cơ thể.
Chẳng hạn, màu đỏ tượng trưng cho sự ổn định và an toàn; màu cam kết nối với cảm xúc và sự sáng tạo; còn màu chàm lại liên quan đến trực giác và chiều sâu nội tâm.
Tuy nhiên, điều quan trọng không chỉ nằm ở bản thân màu sắc, mà còn ở những gì bạn gắn kết, liên tưởng và cảm nhận về chúng.
Một sắc độ nào đó có thể làm dịu người này nhưng lại gợi lên hồi ức mạnh mẽ với người khác. Vì thế, mặc đồ theo cảm xúc cũng là hành trình tìm hiểu chính mình – thông qua bảng màu riêng bạn mang theo trong tim.
Tuy vậy, cũng có những phản ứng phổ biến được chia sẻ rộng rãi trong tâm lý học màu sắc, và những người sử dụng trang phục như công cụ truyền năng lượng thường nắm rõ điều này.
“Xanh lá có xu hướng làm dịu, nên mặc màu này có thể giúp bạn thư giãn và bớt lo lắng hơn”, Albertson chia sẻ. “Xanh dương mang lại cảm giác yên bình, trong khi đỏ kích thích năng lượng và sự tỉnh táo. Còn màu vàng thường gắn với sự tươi mới, vui vẻ và có thể tiếp thêm sinh lực”.
Dù nhiều phản ứng với màu sắc có vẻ mang tính phổ quát, song không thể bỏ qua yếu tố văn hóa khi nói đến trang phục và cảm xúc. Màu đỏ, chẳng hạn, có thể tượng trưng cho may mắn ở một nền văn hóa, nhưng lại gợi lên cảnh báo hoặc nguy hiểm ở nơi khác.
Và đôi khi, ý nghĩa của màu sắc còn mang tính cá nhân sâu sắc hơn – gắn liền với ký ức, cảm xúc hoặc một người đặc biệt trong đời.
Vì thế, dù nhiều nhà dự đoán xu hướng thời trang chọn màu sắc rực rỡ làm điểm nhấn của phong cách “ăn mặc theo dopamine”, cốt lõi của xu hướng này vẫn là cảm xúc và sở thích cá nhân.
Một bộ trang phục khiến người này thấy hứng khởi, có thể lại hoàn toàn không phù hợp với người khác.
“Để bắt đầu hành trình mặc đồ theo phong cách dopamine, bạn cần hiểu rõ hơn về tâm trạng và gu thời trang của chính mình,” chuyên gia tâm lý Elizabeth Lombardo gợi ý.
Một cách hữu ích là duy trì nhật ký quần áo – tương tự như cách nhiều người từng ghi lại nhật ký thực phẩm. Bạn hãy để ý xem bộ đồ nào khiến mình thấy thoải mái, tự tin nhất, và đâu là những trang phục bạn nghĩ rằng mình sẽ thích nhưng lại chưa bao giờ thực sự cảm thấy là chính mình khi mặc chúng.
Ra khỏi vùng an toàn của bạn
Không phải ngẫu nhiên mà xu hướng mặc đồ theo dopamine đang trở nên phổ biến. Bởi lẽ, sự tự do trong việc ăn mặc theo đúng cách bạn mong muốn – không vì chuẩn mực, không phụ thuộc cách nhìn của người khác – chính là một chất kích thích tự nhiên cho dopamine – hormone của niềm vui.
Có thể đã đến lúc bạn bước ra khỏi “vùng an toàn thời trang” quen thuộc. Hãy thử rũ bỏ bộ đồ thường ngày, mạnh dạn khoác lên mình một thứ gì đó mới mẻ.
Theo Tiến sĩ Elizabeth Lombardo, sự mới lạ, dù chỉ là một chiếc áo có màu sắc khác biệt, cũng có thể cải thiện tâm trạng, xua tan căng thẳng và mở ra một góc nhìn hoàn toàn khác về chính bạn.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc thử những điều mới mẻ có thể mang lại lợi ích rõ rệt cho sức khỏe tinh thần. Thời trang cũng vậy – đôi khi chỉ cần một chút táo bạo, một lựa chọn “khác ngày thường” cũng đủ để kích hoạt cảm giác hứng khởi và khơi thông nguồn năng lượng tích cực.
Tuy nhiên, mặc theo phong cách mang lại dopamine – nhất là khi bạn chọn những bộ trang phục nổi bật, phá cách – cũng đồng nghĩa với việc bước ra khỏi vùng an toàn, và điều đó đòi hỏi sự tự tin, cả trong phong cách lẫn trong cách bạn nhìn nhận chính mình.
Nhưng chính quá trình đó – dám thử, dám khác biệt – lại là một phần quan trọng trong hành trình yêu thương bản thân.
Và trên hành trình “ăn mặc để hạnh phúc”, điều quan trọng nhất không phải là cách nhìn của người khác, mà là cảm giác bên trong bạn. Bạn có thấy mình vui không? Có thấy nhẹ nhõm, dễ chịu, hay được là chính mình không?
Ăn mặc theo dopamine là để bạn mặc vì chính bạn – chọn những màu sắc khiến bạn mỉm cười, những chất liệu ôm lấy cơ thể một cách dễ chịu, những phong cách bạn luôn muốn thử nhưng từng ngần ngại.
Đồng thời, cũng là lúc bạn can đảm loại bỏ những món đồ khiến bạn không thoải mái, dù trông chúng “đẹp” hay “thời thượng”.
Bởi thời trang, sau cùng, không phải để bạn giống ai đó. Mà để bạn nhìn thấy mình trong phiên bản chân thực và rực rỡ nhất.
