Nhận thức gắn với trang phục
Bạn cảm thấy thế nào khi mặc bộ đồ yêu thích?
Hãy nghĩ đến một món đồ bạn hay chọn khi muốn “cảm thấy tốt hơn”: chiếc váy dài, chiếc quần jean bụi bặm, hay chiếc áo phông rộng rãi mà bạn luôn dùng đến vào cuối tuần.
Có thể bạn không để ý, nhưng chỉ cần khoác lên mình món đồ đó, tâm trạng bạn đã thay đổi. Bạn cảm thấy tự tin, thoải mái hơn, hay đơn giản là thấy mình đang là chính mình.
Hiện tượng này không phải là ngẫu nhiên. Các nhà tâm lý học gọi nó là “Enclothed Cognition” tạm dịch là “Nhận thức gắn với trang phục”.
Thuật ngữ enclothed cognition được giới thiệu trong một nghiên cứu mang tính đột phá đăng trên Tạp chí Tâm lý học xã hội thực nghiệm, bởi 2 nhà tâm lý học Hajo Adam và Adam D. Galinsky.
Họ phát hiện ra rằng trang phục không chỉ ảnh hưởng đến cách người khác nhìn nhận chúng ta, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cách ta suy nghĩ, cảm nhận và hành động.
Cụ thể, trong một thí nghiệm nổi tiếng, các chuyên gia yêu cầu những người tham gia mặc áo blouse trắng.
Một nhóm được nói rằng đó là áo bác sĩ: biểu tượng cho sự chuyên nghiệp, chính xác.
Nhóm còn lại được nói đó là áo của nghệ sĩ: sáng tạo, phóng khoáng.
Kết quả: Nhóm mặc áo bác sĩ cho thấy khả năng tập trung cao hơn rõ rệt, mặc dù áo họ mặc giống hệt nhau.
Từ đó cho thấy, không chỉ là việc bạn đang mặc gì, mà việc bạn nghĩ bạn đang mặc gì, chính điều đó tạo nên khác biệt.
Rob Prsa, nhà sáng lập Apparel Success và là chuyên gia thương hiệu, gọi thời trang là một dạng “tín hiệu xã hội”.
Theo phân tích của ông, quần áo thể hiện văn hóa, giới tính, ngành nghề, giai cấp, giá trị cá nhân…
Ví dụ, khi bạn mặc một bộ suit, bạn đang chuyển thông điệp rằng bạn “chuyên nghiệp, quyền lực, kiểm soát”.
Rob Prsa cũng chỉ ra rằng con người có xu hướng ăn mặc để hòa nhập – với văn hóa, nhóm bạn, hoặc môi trường nghề nghiệp. Đây là cơ chế tâm lý sâu sắc giúp chúng ta thích nghi trong xã hội.
Không chỉ người khác nhìn bạn theo cách khác khi bạn thay đổi trang phục, mà chính bạn cũng thay đổi cách cảm nhận về bản thân mình.
Trong một bài TED Talk đầy cảm hứng, Manou Messmann, chuyên gia về thương hiệu và hành vi người tiêu dùng, đã mô tả quần áo như ngôn ngữ hình ảnh mở rộng của bản thân.
“Đừng mặc vì chiến thắng trong quá khứ. Hãy mặc vì những mục tiêu trong tương lai và bản sắc mà bạn đang hướng tới.”, bà nói.
Bà cho rằng bộ não xử lý hình ảnh nhanh hơn chữ viết, và trang phục giúp ta truyền đạt điều mình muốn mà không cần nói gì.
Màu sắc trang phục và cảm xúc
Màu sắc đóng vai trò rất lớn trong thời trang vì nó có thể khơi gợi cảm xúc và ảnh hưởng đến tâm trạng.
Chẳng hạn: Mặc màu đỏ có thể tăng sự tự tin và tính quyết đoán, trong khi màu xanh lam mang lại cảm giác bình tĩnh và an toàn.
Màu xanh lá cây thường mang lại cảm giác tươi mới và thư giãn, giúp giảm căng thẳng và mệt mỏi.
Màu vàng truyền đi tín hiệu về sự lạc quan, năng lượng tích cực
Màu đen thể hiện sự chuyên nghiệp và quyền lực, đồng thời mang lại cảm giác bí ẩn và tinh tế.
Biết được hiệu ứng tâm lý của màu sắc giúp bạn chọn trang phục phù hợp với tâm trạng hoặc thông điệp bạn muốn truyền tải trong ngày.
Nghiên cứu cho thấy, việc quần áo có vừa vặn và thoải mái hay không cũng ảnh hưởng đến cảm xúc và hành vi.
Mặc đồ vừa vặn, thoải mái giúp tăng sự tự tin và lòng tự trọng.
Vải mềm mại, dễ chịu giúp bạn cảm thấy an toàn và thoải mái.
Vải thô, cứng có thể làm bạn cảm thấy bồn chồn hoặc kích thích hơn.
Hiểu rằng thời trang là một công cụ xã hội giúp ta ăn mặc phù hợp và thể hiện bản thân tốt hơn. Từ đó bạn sẽ lựa chọn trang phục một cách có chủ đích.
Đừng ngại để quần áo nói lên cá tính và thông điệp riêng của bạn. Nhưng cũng đừng quên để ý đến môi trường văn hóa và xã hội bạn đang hiện diện. Trang phục không chỉ thể hiện bản sắc cá nhân, mà còn là cách bạn thể hiện sự tôn trọng và hòa nhập với thế giới chung quanh.
Tóm lại, quần áo không chỉ làm đẹp. Chúng là tuyên ngôn về bản sắc, chất xúc tác cảm xúc, và công cụ chiến lược cho tư duy và hành vi.
Bạn không chỉ mặc quần áo. Bạn đang mặc lên người nhận thức, sự tự tin, và cả những điều bạn nghĩ về chính mình.
