Rau má là loài rau quen thuộc, dân dã của người Việt. Tuy nhiên, loại rau này có chứa nhiều hoạt chất rất tốt cho sức khỏe thì không phải ai cũng biết…
Rau má, còn được biết đến với tên gọi tích tuyết thảo, có tên khoa học là Centella asiatica và được sử dụng như một loại rau ẩm thực và một loại dược thảo.
Loại rau này giàu chất chống oxy hóa – các hợp chất giúp cơ thể sửa chữa mô và cơ quan bị tổn thương, chữa rạn da, giải độc cơ thể. Bên cạnh đó, rau má còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu, hỗ trợ quá trình hồi phục và làm lành vết thương diễn ra nhanh chóng hơn.
Cụ thể, theo nhiều nghiên cứu, rau má có chưa nhiều thành phần hoạt chất tốt cho sức khỏe như:
Asiaticoside và Madecassoside: Đây là hai triterpenoid chính trong rau má, có khả năng tái tạo tế bào da, chống viêm, làm lành vết thương nhanh và làm dịu da bị tổn thương. Hoạt chất này thường được dùng trong các sản phẩm mỹ phẩm trị mụn, làm dịu da, dưỡng da nhạy cảm.
Flavonoid (quercetin, kaempferol…): Có tác dụng chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ cơ thể khỏi gốc tự do, từ đó chống lão hóa, tăng cường miễn dịch và giảm viêm toàn thân.
Vitamin C, B1, B2 và carotenoids: Giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ sản sinh collagen cho da, tốt cho mắt và quá trình trao đổi chất.
Sterol thực vật và axit amin: Giúp giảm cholesterol máu, tăng lưu thông máu và hỗ trợ điều hòa huyết áp.
Đặc biệt, một nghiên cứu được công bố trên Journal of Ethnopharmacology (2001) bởi James J. et al. đã chứng minh rằng chiết xuất Centella Asiatica có khả năng thúc đẩy quá trình tổng hợp collagen, làm lành vết thương, chống viêm và chống oxy hóa hiệu quả.
Các thành phần quý này là lý do rau má được sử dụng trong cả Đông y lẫn dược mỹ phẩm hiện đại như một phương thuốc đa công dụng cho cơ thể, da dẻ và tinh thần.
Rau má rất tốt cho sức khỏe – ảnh minh họa
Trong y học cổ truyền, rau má có vị hơi đắng, tính mát, toàn cây đều có thể dùng làm thuốc. Loại thảo dược này có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ điều trị mụn nhọt, lở loét và hạ sốt.
Từ hàng nghìn năm nay, rau má đã được sử dụng rộng rãi trong y học truyền thống Đông Nam Á, không chỉ dùng làm rau ăn mà còn thường được ép lấy nước để uống.
Nước rau má tươi nếu uống đúng cách và liều lượng hợp lý với khoảng một tuần 3-4 lần có thể mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho cơ thể, bao gồm cải thiện chức năng gan, hỗ trợ tiêu hóa và làm đẹp da.
Bên cạnh đó, rau má cũng chứa nhiều chất xơ hòa tan nên sẽ giúp kích thích hoạt động nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt hữu ích cho người thường xuyên bị táo bón hoặc hệ tiêu hoá yếu.
Ngoài ra, rau má còn là chống nắng tự nhiên: Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, rau má vị đắng, hơi ngọt, tính mát có thể dùng để giải nhiệt, giải độc, thông tiểu, chữa say nắng, trị chấn thương, viêm amidan, điều trị tình trạng mệt mỏi, trầm cảm, rối loạn tâm thần…
Đặc biệt mùa hè là thời điểm vàng để chúng ta tiêu thụ rau má, không chỉ bởi chúng giúp giải nhiệt mà còn ở công dụng chống nắng tự nhiên. Rau má có thể giúp tăng hoạt động chống oxy hóa trên da, từ đó bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím và các tác nhân môi trường khác. Loại rau này có tác dụng hỗ trợ sản xuất collagen, ngăn ngừa nếp nhăn, đổi màu và các dấu hiệu lão hóa khác.
Ngoài ra, nước rau má được biết đến với khả năng hỗ trợ cải thiện tình trạng tóc yếu và giảm gãy rụng. Nguồn vitamin, khoáng chất dồi dào trong rau má có lợi cho sức khỏe da đầu, từ đó giúp tóc trở nên dày và chắc khỏe hơn.
Bên cạnh đó, theo một số nghiên cứu, rau má có khả năng hỗ trợ việc giảm cân khi chứa lượng calo thấp, giàu chất xơ và hoàn toàn không chứa chất béo, giúp tăng cảm giác no, hỗ trợ tiêu hóa và thanh lọc cơ thể. Đặc biệt, các hoạt chất triterpenoid và flavonoid trong rau má không chỉ chống viêm mà còn thúc đẩy tuần hoàn máu, giúp cải thiện quá trình trao đổi chất. Đây là yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng.
Một nghiên cứu được công bố trên International Journal of Molecular Sciences (2019) cho thấy chiết xuất Centella Asiatica giúp ức chế tích tụ lipid trong tế bào mỡ và cải thiện mức độ chống oxy hóa, hỗ trợ hiệu quả cho quá trình giảm cân.
Mặc dù loại rau má tốt cho sức khỏe nhưng chúng ta không nên sử dụng quá nhiều trong thời gian ngắn.
Mỗi ngày, người bình thường có thể tiêu thụ khoảng một cốc nước rau má, tương đương với lượng rau má tươi khoảng 40g. Tuy nhiên, việc sử dụng liên tục không nên kéo dài quá 1 tháng.
Trước khi bắt đầu một đợt sử dụng mới, nên có thời gian nghỉ ít nhất là 2 tuần để cơ thể có thể điều chỉnh và hồi phục.
Rau má có thể chế biến thành nhiều dạng như: sinh tố, nấu canh, xào với thịt, tôm…
