Theo Palena Neale, một chuyên gia về lãnh đạo và phát triển tổ chức với hơn 20 năm kinh nghiệm đồng hành cùng các doanh nghiệp toàn cầu, cảm giác trống rỗng trong công việc không phải là điều hiếm gặp – và nó đang dần trở thành một “cuộc khủng hoảng âm thầm” trong môi trường làm việc hiện đại.
Bà nhận định: “Khi các nhà lãnh đạo điều hành doanh nghiệp như một cỗ máy, những con người sống động – chính là động cơ thật sự của tổ chức – sẽ dần tắt lịm.”
Trong một thế giới đề cao hiệu suất, KPI và báo cáo quý, chúng ta đã bỏ quên một câu hỏi căn bản: Tất cả những điều này rốt cuộc có ý nghĩa gì đối với con người?
Cũng theo Palena Neale, chỉ 3 trong số 10 người lao động Mỹ cảm thấy gắn bó với công việc. Tỷ lệ này trên toàn cầu chỉ còn 2/10. Nghĩa là phần lớn nhân viên không thực sự kết nối về mặt trí tuệ và cảm xúc với những gì họ đang làm hàng ngày.
Về mặt kinh tế, hậu quả là khổng lồ. Theo báo cáo toàn cầu của Gallup, sự mất kết nối này gây thiệt hại gần 9 nghìn tỷ USD mỗi năm, tương đương gần 10% GDP toàn cầu.
Nhưng đây không chỉ là chuyện tiền bạc. Đó là một bi kịch về mặt con người. Mỗi người đi làm với cảm giác lạc lối đều là một tiềm năng bị mai một. Ý nghĩa rất quan trọng – nếu không thể tìm thấy điều đó trong công việc, con người chỉ còn lại sự trôi dạt, mệt mỏi và mất kết nối.
Khi công việc mất đi linh hồn
Sự mất gắn kết không phải lúc nào cũng là một cuộc khủng hoảng hiện sinh rõ rệt. Có thể bạn vẫn làm việc, vẫn hoàn thành nhiệm vụ, nhưng đã đánh mất niềm háo hức. Thay vì sôi nổi đóng góp, bạn chỉ gật đầu cho xong việc. Công việc dần trở thành việc “điền vào ô trống”.
Sự lãnh đạm ấy len lỏi vào văn hóa công ty, vào quan hệ đồng nghiệp và cả đời sống tinh thần. Một nơi làm việc không có mục đích không chỉ giảm năng suất – mà còn đánh mất linh hồn.
Tin vui là: Khi con người tìm lại được ý nghĩa trong công việc, mọi thứ thay đổi.
Nghiên cứu của McKinsey cho thấy: Khi công việc mang lại sự thỏa mãn, chất lượng cuộc sống và hiệu quả công việc tăng gấp năm lần so với người không có sự thỏa mãn. Sức khỏe tinh thần tốt hơn, sự kiên cường tăng lên, nhân viên gắn bó lâu dài hơn.
Mục đích là một “chất xúc tác nhân lực” – thúc đẩy những yếu tố không đo bằng con số: niềm tự hào, sự sáng tạo, cam kết cảm xúc. Và cảm giác này có thể lan tỏa. Khi doanh nghiệp xây dựng hoạt động xoay quanh một sứ mệnh ý nghĩa, tinh thần ấy sẽ nhanh chóng trở thành văn hóa chung.
Làm cho công việc trở nên nhân văn trở lại
Vậy giải pháp là gì? Không phải pizza miễn phí hay những tấm poster truyền cảm hứng.
Hãy bắt đầu bằng việc ghi nhớ rằng: Sau mỗi chức danh, mỗi mã nhân viên, mỗi ô vuông trên Zoom – là một con người thật sự, với mong muốn ngày làm việc có ý nghĩa.
Kể những câu chuyện thật. Thay vì nói về chỉ số, hãy chia sẻ phản hồi cảm ơn từ khách hàng, hoặc cách sản phẩm giúp ai đó vượt qua khó khăn.
Sống đúng với giá trị cốt lõi. Nếu bạn nói đề cao cân bằng công việc – cuộc sống, đừng gửi email lúc nửa đêm. Nếu nói trân trọng đổi mới, hãy tạo không gian để thử – và sai.
Phản hồi có chiều sâu. Đừng chỉ nói “làm tốt lắm”. Hãy chỉ ra nỗ lực của họ đã đóng góp thế nào cho bức tranh lớn.
Tạo khoảng thở. Đôi khi, chỉ cần hỏi “Bạn thật sự ổn không?” – và lắng nghe bằng cả trái tim.
Giúp mọi người phát triển. Không chỉ về kỹ năng, mà là khám phá tiềm năng con người. Đó là nơi lòng trung thành và đột phá nảy nở.
Trái tim của lãnh đạo vĩ đại
Theo Palena Neale, những nhà lãnh đạo bà “kính trọng nhất” đều có hai điều: sự đồng cảm và sự quan tâm chân thành.
Đồng cảm là lắng nghe điều người khác đang trải qua – không chỉ trong vai trò công việc mà như một con người toàn vẹn.
Quan tâm chân thành là không chỉ hiểu – mà sẵn sàng hành động. Là nhớ rằng, doanh nghiệp tồn tại không chỉ để kiếm tiền, mà để làm cuộc sống tốt đẹp hơn.
Họ không hỏi “Chúng ta sẽ đạt KPI nào hôm nay?” mà là: “Hôm nay chúng ta sẽ phục vụ ai?”
LIFTS – Khung hành động đơn giản
Trong nhiều năm, Palena Neale đã phát triển một cách tiếp cận thực tế để xây dựng nơi làm việc giàu ý nghĩa, gọi là LIFTS:
Learn (Học): Bắt đầu từ chính bạn. Điều gì khiến bạn muốn thức dậy mỗi sáng? Bạn muốn để lại di sản gì?
Investigate (Tìm hiểu): Hỏi người khác thật sự cảm thấy thế nào. Điều gì đang hiệu quả? Điều gì đang làm họ mất năng lượng?
Frame (Xây dựng): Đưa ra một tầm nhìn rõ ràng, thực tế – không phải khẩu hiệu sáo rỗng.
Take Action (Hành động): Ra quyết định vì con người, không chỉ vì lợi nhuận.
Study (Quan sát): Chú ý điều gì truyền cảm hứng. Sẵn sàng thay đổi khi cần.
Đây không chỉ là khung kinh doanh – mà là cách lãnh đạo như một hành động phục vụ. Dùng vị trí của bạn để bảo vệ và nâng đỡ năng lượng, sự chú ý và hy vọng của những người tin tưởng bạn.
Công việc không chỉ là nơi trả hóa đơn. Đó nên là nơi bạn được sống đúng với con người bạn muốn trở thành.
Khi lãnh đạo bằng mục đích, chúng ta không chỉ hoàn thành công việc. Chúng ta khơi mở tiềm năng. Và đó là sự khác biệt giữa một “việc làm” và một tiếng gọi.
Trong một thế giới ngày càng trống rỗng, giúp người khác tìm thấy ý nghĩa mỗi ngày có lẽ là công việc quan trọng nhất mà ta có thể làm.
