Không giống như hỏa táng bằng lửa hay chôn cất truyền thống, hỏa táng bằng nước (còn gọi là thủy phân kiềm) là phương pháp sử dụng nước và hóa chất để phân hủy thi thể.
Trong quá trình này, cơ thể người được đưa vào một buồng thép, nơi pha sẵn hỗn hợp nước và kali hydroxit (potassium hydroxide), sau đó làm nóng đến khoảng 152-160°C và duy trì trong khoảng 90 phút. Tất cả mô mềm sẽ tan rã, chỉ còn lại xương và một chất lỏng được gọi là “dịch thải”.
Phần dịch thải vô trùng và không chứa ADN được xả vào hệ thống nước thải, còn xương được sấy khô, nghiền thành bột mịn để đưa lại cho gia đình như tro hỏa táng truyền thống.
Quy trình hỏa táng bằng nước diễn ra như thế nào
- Thi thể được đặt trong buồng hỏa táng, máy tính tính toán lượng nước và hóa chất cần thiết.
- Buồng được bơm đầy dung dịch kiềm và làm nóng đến 152-160°C.
- Sau khoảng 90 phút, tất cả mô mềm phân hủy hoàn toàn thành chất lỏng màu nâu nhạt (giống như trà).
- Dịch thải được làm nguội và xả xuống cống, xương được sấy khô và nghiền mịn.
- Tro xương được đựng trong bình để gia đình mang về như bình tro cốt thông thường.
Quá trình này không gây khói, không đốt cháy nhiên liệu và không phát sinh khí nhà kính, vì vậy thường được gọi là “hỏa táng xanh”.
Vì sao phương pháp này gây tranh cãi
Tuy mang lại nhiều lợi ích môi trường, hỏa táng bằng nước vẫn vấp phải ý kiến phản đối từ một số người. Họ cho rằng việc để thi thể người tan rã trong nước và xả dịch xuống cống là thiếu trang nghiêm. Đặc biệt, một số tôn giáo và văn hóa xem hành động này là không phù hợp hoặc thậm chí là phạm thượng.
Một chuyên gia xử lý nước thải tại Anh, bà Lian Lundy, cho biết: “Một số người cảm thấy bị xúc phạm khi nghĩ đến việc thi thể người thân của họ bị hòa vào dòng nước thải. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, hệ thống nước thải đã tiếp nhận rất nhiều chất thải từ bệnh viện và nhà xác, vì vậy không có gì là quá mới mẻ”.
Bên cạnh đó, có ý kiến lại cho rằng nước là biểu tượng thiêng liêng, như nghi lễ rửa tội trong nhiều tôn giáo, nên việc dùng nước để tiễn đưa người đã mất cũng có thể mang ý nghĩa tinh thần.
Nơi nào đã sử dụng hỏa táng bằng nước?
Hiện tại, hỏa táng bằng nước đã được hợp pháp hóa ở gần 30 bang tại Mỹ, cũng như tại Canada, Nam Phi và Ireland, nơi khai trương cơ sở đầu tiên tại châu Âu vào năm 2023. Các quốc gia khác như Anh cũng đang trong quá trình thảo luận để hợp pháp hóa phương pháp này.
Ở Mỹ, nhiều trung tâm dịch vụ tang lễ đã đưa vào sử dụng máy hỏa táng nước trị giá hàng trăm ngàn USD. Tại Minnesota, trung tâm Bradshaw đã triển khai phương pháp này từ hơn 10 năm trước.
Nhân viên mô tả dịch thải sau quá trình phân hủy có mùi giống “sò hấp” và xương sau đó được nghiền mịn để gia đình mang về như tro cốt bình thường.
Chi phí và ưu điểm của hỏa táng bằng nước
Chi phí hỏa táng bằng nước hiện dao động từ 1.500 đến 5.000 USD tùy nơi, tương đương với giá hỏa táng truyền thống. Tuy không tiết kiệm hơn về tài chính, phương pháp này lại mang nhiều lợi ích về môi trường:
- Không sử dụng lửa, không đốt cháy nhiên liệu hóa thạch
- Không phát thải khí CO₂ hay chất ô nhiễm khác
- Không cần chôn cất, tiết kiệm đất
- Dễ kiểm soát vệ sinh và ít ảnh hưởng đến hệ sinh thái
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, mỗi ca hỏa táng bằng lửa thải ra hơn 240 kg CO₂, tương đương một chuyến xe dài 960km. Trong khi đó, hỏa táng bằng nước không gây phát thải nào đáng kể.
Những lựa chọn mai táng khác
Bên cạnh hỏa táng bằng nước, hiện còn nhiều phương pháp mới đang được thử nghiệm hoặc ứng dụng:
- Cryomation (đông lạnh): Dùng nitơ lỏng làm thi thể giòn như băng, sau đó rung vỡ thành bột mịn.
- Biến tro thành kim cương: Dùng áp lực cao và nhiệt độ lớn để ép cacbon từ tro thành viên kim cương nhỏ.
- Chôn cất trên biển: Bọc thi thể trong khăn và thả xuống biển, thường áp dụng với người có nguyện vọng đặc biệt.
