Khoác áo blouse trắng và đeo găng tay cotton mỏng, Mélissa B. nhẹ nhàng đặt chiếc túi Hermès Birkin màu xanh Zanzibar lên bàn, rồi lùi lại vài bước để quan sát tổng thể chiếc túi trị giá 18.000 USD.
Sau khi xác nhận không có những dấu hiệu bất thường như chỗ phồng hay nếp gãy nào, cô lướt đầu ngón tay dọc theo phần miệng túi, cúi sát và dùng kính lúp kiểm tra tấm kim loại palladium ở nắp.
Logo Hermès dù đã thay đổi theo thời gian nhưng phần chữ khắc vẫn sắc nét, rõ ràng và giãn cách đều. “Đây là một trong những chi tiết then chốt của Birkin cần phải kiểm tra kỹ”, Mélissa cho hay.
Tiếp đó, cô chuyển sang kiểm tra các đường chỉ may, đánh giá độ đồng đều và nhất quán. Bốn đế kim loại palladium ở đáy túi được xem xét để đảm bảo chúng cùng chất lượng với các phần cứng khác và được đóng thủ công chứ không phải bắt vít. Cuối cùng, Mélissa kiểm tra khóa kéo, đảm bảo nó do chính Hermès sản xuất với chốt chặn hình chữ H đặc trưng.
Mélissa là một trong hàng chục chuyên gia thẩm định tại trung tâm xác thực của trang web bán hàng xa xỉ đã qua sử dụng Vestiaire Collective ở thành phố Tourcoing, miền bắc nước Pháp. Cơ sở này là trung tâm đầu tiên và lớn nhất trong năm trung tâm mà công ty này vận hành trên toàn thế giới.
Nhiệm vụ của Mélissa và đồng nghiệp là kiểm tra túi xách, váy áo, giày dép và đủ loại sản phẩm xa xỉ được rao bán trên nền tảng, nhằm phát hiện những món hàng giả ngày càng tinh vi. Những món đồ được gọi là “superfake” (hàng siêu giả) thậm chí sử dụng các loại da và phụ kiện của các nhà cung cấp cho hàng thật.
Mélissa đưa túi Birkin lên mũi, nhắm mắt và hít sâu, cảm nhận mùi da mềm. “Nó có mùi hơi ngọt”, cô nhận xét. Cuối cùng, cô kiểm tra hộp đựng bằng đèn UV cầm tay, rồi xem kỹ hóa đơn và bằng chứng mua hàng. “Chiếc này là hàng thật”, cô nói. Toàn bộ quá trình thẩm định mất 15 phút.
Cuộc chiến chống hàng giả ngày càng quan trọng khi thị trường đồ hiệu đã qua sử dụng bùng nổ trong những năm gần đây.
Theo Bain & Co., doanh số toàn cầu của thị trường này tăng 7% trong năm 2024, vượt mốc 50 tỷ USD, nhanh hơn mức tăng của thị trường hàng hiệu mới.
Doanh thu của Vestiaire Collective tăng 20% vào năm ngoái, dù công ty chưa công bố đầy đủ kết quả tài chính. Tại Mỹ, đối thủ RealReal cũng đạt doanh thu hơn 600 triệu USD, tăng 9,3% so với năm trước.
Trong bối cảnh thuế nhập khẩu tại Mỹ khiến giá hàng hiệu tăng tối thiểu 10%, thậm chí có nguy cơ tăng cao hơn, thị trường hàng hiệu đã qua sử dụng nhiều khả năng sẽ còn tiếp tục bùng nổ.
Điều này thúc đẩy nhu cầu thẩm định hàng hóa. Nếu năm 2021, chưa đến 1/3 số sản phẩm bị Vestiaire Collective từ chối do nghi ngờ là hàng giả, thì đến nay, con số này đã vượt quá một nửa.
Đáng nói, những món hàng bị phát hiện không còn là các loại nhái rẻ tiền dễ nhận biết thường thấy, mà là “hàng siêu giả” được làm tinh vi đến mức khó phân biệt với hàng thật, khiến công việc của Mélissa và các đồng nghiệp ngày một gian nan.
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), ngành hàng giả toàn cầu hiện có giá trị lên tới 467 tỷ USD, trong đó một phần lớn được tuồn vào thị trường Mỹ. Riêng trong năm ngoái, Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ đã thu giữ lượng hàng giả có tổng giá trị lên tới 4,2 tỷ USD theo giá thị trường chợ đen, chủ yếu là trang sức, đồng hồ, túi xách và ví.
“Đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm”, Laurent Dhennequin, Giám đốc Ủy ban Colbert, hiệp hội ngành hàng lâu đời tại Paris (Pháp), nhận định. Ông cho biết khối lượng công việc chống hàng giả hiện tại của mình là “không có thời gian nghỉ ngơi”.
Các thương hiệu lớn như Chanel, Hermès và Louis Vuitton từ lâu đã phản đối thị trường đồ cũ, lo ngại làm giảm nhu cầu hàng mới và phá hỏng hình ảnh độc quyền mà họ dày công xây dựng. Thế nhưng chính những thương hiệu này lại đắt hàng nhất trên các trang web đồ cũ.
Gần đây, một số thương hiệu bắt đầu chấp nhận thị trường đồ cũ. Năm 2021, Vestiaire ký hợp tác với 5 hãng, trong đó có Alexander McQueen và Mulberry. Cùng năm đó, tập đoàn Kering (chủ sở hữu Gucci, Saint Laurent và nhiều thương hiệu khác) mua 5% cổ phần của Vestiaire.
“Hàng xa xỉ đã qua sử dụng giờ là một xu hướng thật sự và ăn sâu”, Chủ tịch kiêm CEO Kering, ông François-Henri Pinault khẳng định.
Tuy nhiên, vấn đề là thế giới chưa có tiêu chuẩn xác thực chung. Các chủ sở hữu thương hiệu vẫn giữ quyền kiểm soát nhất định, buộc các nền tảng đồ cũ phải cân nhắc kỹ khi sử dụng ngôn từ quảng cáo, theo bà Susan Scafidi, giám đốc Viện Luật Thời trang tại Đại học Fordham (Mỹ).
“Các công ty bán hàng xa xỉ thường dùng cụm ‘đã thẩm định’ (authenticated) thay vì gọi thẳng là ‘hàng thật’ (authentic)”, bà Scafidi nói. “Họ nhấn mạnh vào quy trình kiểm định, không phải sản phẩm”.
Bỏ qua vấn đề ngữ nghĩa, cách phòng vệ tốt nhất về pháp lý cho các nền tảng đồ cũ chính là làm mọi cách để tránh hàng giả. Đó là lý do trung tâm thẩm định ở Tourcoing ra đời. Nhân viên mới phải trải qua ít nhất 750 giờ đào tạo về chất liệu, quy trình sản xuất, cách dùng kính lúp và đèn UV, cùng các kỹ thuật làm hàng giả mới nhất.
Không chỉ hỗ trợ khách hàng phân biết thật – giả, các trung tâm thẩm định còn có thể cung cấp một thứ mà các thương hiệu khó có được, chính là dữ liệu “hàng siêu giả” mà họ thu thập trong quá trình thẩm định sản phẩm.
Sau làn sóng thẩm định tăng vọt vào năm 2019, trung tâm Vestiaire bắt đầu đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dấu hiệu cho thấy tương lai xác thực hàng hóa sẽ phụ thuộc công nghệ. Năm ngoái, Liên minh châu Âu (EU) ban hành quy định yêu cầu mọi sản phẩm dệt may, điện tử và nội thất mới đều phải có ID kỹ thuật số (Digital Product Passport).
Chanel đã thay thẻ nhựa viền vàng truyền thống đi kèm sản phẩm từ năm 1984 bằng chip và tem hologram có thể quét để xác minh hàng thật.
Liên minh Aura Blockchain Consortium, tổ chức phi lợi nhuận do LVMH, Prada Group, Richemont và OTB sáng lập năm 2021, đã tạo ra hệ thống ID kỹ thuật số theo chuẩn blockchain riêng.
Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng không quan tâm. Theo HSBC, giá hàng xa xỉ đã tăng trung bình 54% kể từ cuối năm 2019, nhiều mẫu túi thậm chí tăng gấp đôi. Giá tăng cao cộng với phản ứng dữ dội về chất lượng ngày càng đi xuống như đường may lệch, họa tiết sai, phụ kiện vàng xỉn màu chỉ sau vài tháng, đã thúc đẩy văn hóa dùng hàng nhái bùng nổ.
Một phần ba người trưởng thành ở Mỹ thừa nhận từng cố tình mua hàng giả, từ hàng nhái rẻ tiền đến bản sao gần như y hệt bản gốc, theo Business of Fashion. Hàng giả từ chỗ bị coi là điều cấm kỵ nay đã trở nên “sành điệu”.
“Chúng ta đang chứng kiến sự thay đổi lớn trong thái độ tiêu dùng”, Emilia Petrarca, tác giả bản tin thời trang Shop Rat, nhận xét. Cô chỉ ra ví dụ về cơn sốt quanh chiếc túi “Wirkin”, phiên bản nhái của túi Birkin, giá chỉ 78 USD do Walmart bán ra và từng cháy hàng trong năm ngoái.
Nhiều người đặt câu hỏi, ngay cả khi có trợ giúp từ công nghệ vẫn khó phân biệt hàng giả, thì điều đó còn có còn quan trọng? Các thương hiệu xa xỉ cần chứng minh mức giá cao ngất tương ứng với chất lượng vượt trội và di sản đáng tin cậy. Nếu không, họ sẽ phải đối mặt với nguy cơ ranh giới giữa hàng thật và hàng nhái ngày càng mờ nhạt trong mắt một thế hệ người tiêu dùng ưu tiên sự dễ tiếp cận hơn là tính độc quyền.
