Nghe có vẻ đơn giản, nhưng để làm được thì không dễ.
Dưới đây là những chia sẻ từ Jordan Grumet (Mỹ) – bác sĩ nội khoa kiêm tác giả của nhiều cuốn sách về tài chính cá nhân, y khoa và triết lý sống. Ông đã dành phần lớn sự nghiệp để đi tìm câu hỏi: “Điều gì khiến một cuộc đời trở nên có ý nghĩa?”.
Theo ông, có ba cách cha mẹ thường dùng để giúp con tìm thấy mục đích sống, nhưng không phải cách nào cũng hiệu quả. Hãy cùng khám phá sau đây.
1. Dạy con bằng lời nói: Cho lời khuyên, kể chuyện
Cách đầu tiên là kiểu “giảng dạy truyền thống”. Tức là cha mẹ ngồi xuống, kể cho con nghe về những điều nên làm, không nên làm, chia sẻ các bài học từ chính trải nghiệm của bản thân, với mong muốn con không lặp lại sai lầm tương tự.
Nghe thì có vẻ hợp lý, nhưng thực tế cho thấy cách này không mấy hiệu quả. Trẻ nhỏ không thích bị “lên lớp”.
Khi chỉ nghe lời răn dạy, đặc biệt là về những điều mang tính cá nhân như mục đích sống, trẻ thường không tiếp thu nhiều. Dù cha mẹ có thiện chí đến đâu, con cũng có thể thấy bị áp đặt và không thật sự lắng nghe.
Cách này chỉ truyền tải thông tin, chứ không tạo được động lực hay trải nghiệm giúp trẻ tự xây dựng mục đích cho riêng mình.
2. Làm gương cho con: Sống có đam mê, có mục đích
Đây mới là cách hiệu quả nhất để dạy con về mục đích sống: cha mẹ sống đúng với đam mê và giá trị của bản thân.
Trẻ con quan sát nhiều hơn chúng ta nghĩ. Chúng không chỉ nghe cha mẹ nói gì, mà còn nhìn cách cha mẹ sống mỗi ngày.
Khi bạn làm điều mình yêu thích, hăng say với công việc hay một hoạt động nào đó có ý nghĩa, trẻ sẽ thấy được điều đó. Và chính điều này sẽ khơi dậy sự tò mò, cảm hứng và lòng can đảm trong con để đi tìm thứ khiến con cảm thấy có ý nghĩa với chúng.
Tấm gương của bạn có thể không khiến con đi theo những gì bạn đang làm, nhưng nó sẽ truyền cho con lòng dũng cảm để tìm kiếm đam mê của chính mình.
Con sẽ hiểu rằng, sống với những gì khiến mình rung động không chỉ là một lựa chọn, mà là một điều nên làm, một điều cần thiết để sống trọn vẹn.
Đây chính là sự kế thừa tích cực. Thay vì truyền lại những tổn thương hoặc niềm tin giới hạn qua các thế hệ, bạn đang trao cho con một món quà quý giá hơn: niềm tin rằng mục đích sống là thứ có thể tự mình tạo ra.
Khi bạn sống một cuộc đời có ý nghĩa, bạn đang làm gương cho con mình thấy rằng sống có mục đích là điều hoàn toàn có thể, và đáng để theo đuổi.
Cách tiếp cận này đặc biệt hiệu quả, vì nó không dừng lại ở lời nói, mà là sự dẫn dắt bằng hành động. Ngay cả khi con bạn chọn một con đường khác bạn, chúng vẫn sẽ có sự tự tin để theo đuổi hành trình riêng của mình, bởi chúng đã nhìn thấy tận mắt một tấm gương sống có mục đích là như thế nào.
3. Để trẻ khám phá mục đích thông qua trải nghiệm
Cách thứ ba là tạo điều kiện cho trẻ được học hỏi thông qua trải nghiệm. Điều này nghĩa là cho phép trẻ thử những điều mới, được phép thất bại, miễn là trong một môi trường an toàn.
Học qua trải nghiệm giúp trẻ xây dựng khả năng phục hồi sau thất bại. Khi được tự do khám phá, con sẽ hiểu điều gì khiến mình hứng thú, điều gì thực sự quan trọng, mà không bị áp lực phải “đúng” ngay từ đầu.
Ví dụ, hồi nhỏ tôi và bạn bè từng nảy ra ý tưởng táo bạo: xây hồ bơi ở một khoảng đất trống gần nhà. Chúng tôi hì hục dọn đất, vạch kế hoạch, bắt đầu đào… với một tinh thần rất háo hức.
Nhưng khi kể với ba mẹ, thay vì để chúng tôi tiếp tục, ba mẹ lại ngăn lại và giảng giải lý do vì sao không thể làm được.
Ý định của ba mẹ là tốt: để tôi khỏi thất vọng. Nhưng chính hành động đó lại lấy đi cơ hội để tôi tự mình trải nghiệm, tự mình rút ra bài học.
Nếu được tiếp tục, có lẽ tôi sẽ tự nhận ra dự án đó bất khả thi, và từ đó hiểu thêm về giới hạn, về quá trình hiện thực hóa ý tưởng. Và bài học đó sẽ có sức nặng hơn bất kỳ lời giảng giải nào.
Đó chính là vẻ đẹp của việc học thông qua trải nghiệm: nó trao cho trẻ cơ hội được thử, được sai trong một môi trường ít rủi ro. Qua đó, trẻ học được điều gì hiệu quả, điều gì không.
Và quan trọng nhất, chúng khám phá được điều gì khiến bản thân thật sự hào hứng.
Trải nghiệm này dạy trẻ rằng thất bại không phải thứ đáng sợ, mà là một phần tất yếu của hành trình đi tìm mục đích sống, và cũng là nơi những bài học ý nghĩa nhất được hình thành.
Vì sao mục đích lại quan trọng đến vậy?
Bởi vì mục đích sống chính là chiếc la bàn nội tâm. Nó giúp trẻ định hướng, có động lực, và cảm thấy cuộc đời của mình có ý nghĩa. Khi trẻ biết điều gì khiến mình hứng khởi và muốn đóng góp, chúng sẽ sống vui hơn, vững vàng hơn, không chỉ lúc nhỏ, mà cả khi trưởng thành.
Hạnh phúc bền vững không đến từ những thành công nhất thời, mà từ cảm giác được sống đúng với những điều thật sự có ý nghĩa.
Hãy sống một cuộc đời có mục đích. Hãy để con thấy bạn đang làm điều mình yêu thích, đang theo đuổi điều mình tin. Hãy tạo không gian cho con thử, sai và rút ra bài học. Và quan trọng nhất, hãy tin vào hành trình của con, dù nó có thể rất khác với hành trình của bạn.
Mục đích không thể truyền đạt bằng lời nói. Nó cần được truyền cảm hứng, được sống cùng và được khám phá theo cách riêng của mỗi đứa trẻ.
Và khi bạn làm được điều đó, bạn đang trao cho con một món quà vô giá: cơ hội để tạo nên một cuộc đời hạnh phúc viên mãn.
