Một buổi tối thường nhật, trong căn hộ nhỏ của vợ chồng chị Hạnh (32 tuổi, nhân viên văn phòng ở TP.HCM), khung cảnh quen thuộc diễn ra: chồng chị cắm cúi lướt mạng xã hội, chị thì tranh thủ trả lời tin nhắn, còn cậu con trai 7 tuổi ngồi im lặng bên góc bàn, mắt dán vào màn hình xem video hoạt hình.
“Nhiều khi đi làm về mệt, ăn uống xong mỗi người ôm một cái điện thoại thấy cũng tiện. Nhưng lâu dần tôi nhận ra cả nhà gần như chẳng ai nói chuyện gì với ai, trừ khi trao đổi mấy thông tin cần thiết.
Lúc đó tôi mới giật mình, thấy sai sai. Nhưng giờ thì đã thành thói quen mất rồi. Muốn sửa, mà cũng khó chứ không dễ.” chị Hạnh chia sẻ.
Khi điện thoại trở thành “thành viên” của gia đình
Chuyện diễn ra ở gia đình chị Hạnh cũng là câu chuyện chung của nhiều gia đình hiện nay.
Sự phát triển của công nghệ số đã thay đổi cách con người làm việc, giải trí, thậm chí là yêu thương. Những tiện ích mà công nghệ mang lại là điều không thể phủ nhận: chúng giúp rút ngắn khoảng cách, kết nối mọi người nhanh chóng hơn bao giờ hết.
Thế nhưng, mặt trái của nó cũng đang dần bào mòn những sợi dây gắn kết giữa các thành viên trong gia đình.
Những chuyện trò thân mật, những cái nhìn quan tâm hay tiếng cười giòn tan từng vang lên trong những bữa tối sum họp nhiều khi được thay bằng… sự yên tĩnh kỳ lạ. Mỗi người một thiết bị, một thế giới riêng.
Không ít trường hợp, việc lạm dụng thiết bị công nghệ là nguồn cơn của những mâu thuẫn, hiểu lầm và rạn nứt trong quan hệ gia đình.
Anh Trần Quốc Khánh (Bình Dương) từng nghiện chơi game trên điện thoại, dẫn đến những cuộc cãi vã triền miên với vợ:
“Tôi bỏ bê vợ con, không trò chuyện, không lắng nghe. Sau này tôi quyết tâm thay đổi, hạn chế dùng điện thoại và tập trung vào gia đình.”
Khi công nghệ chiếm trọn thời gian và sự chú ý của một người, những mối quan hệ thân thiết xung quanh họ dễ bị đẩy ra rìa.
Với anh Võ Đức Thiện (Bình Định), điều khiến anh hối tiếc là từng dùng điện thoại như “vật thay thế” trong việc chăm sóc con nhỏ:
“Tôi thấy nhiều phụ huynh cho con xem điện thoại để con ngoan, không quấy. Tôi cũng từng vậy. Nhưng dần dần, các con lười nói, ít giao tiếp. Khi tôi bỏ điện thoại, cùng con ra công viên, chơi trò vận động, mọi thứ dần cải thiện.”
Câu chuyện của anh Thiện là một lời cảnh tỉnh: sự tiện lợi mà công nghệ mang lại không thể thay thế cho sự hiện diện thực sự của cha mẹ trong quá trình phát triển của con cái.
Bởi trẻ em học cách cảm nhận và kết nối qua giao tiếp, qua ánh mắt, cử chỉ và những tương tác thật, chứ không phải từ màn hình.
Kết nối ảo, khoảng cách thật trong đời sống hôn nhân
Không thể phủ nhận, công nghệ số đã và đang mang lại nhiều tiện ích cho đời sống hôn nhân hiện đại.
Nhờ đó, những cặp đôi yêu xa có thể duy trì kết nối, cha mẹ dễ dàng tiếp cận nguồn thông tin về nuôi dạy con cái, tư vấn tâm lý, chăm sóc sức khỏe sinh sản… Chỉ với vài thao tác trên điện thoại, mọi thứ dường như trở nên gần gũi và đơn giản hơn.
Anh Nguyễn Minh Hậu, kỹ sư xây dựng đang làm việc tại Bình Dương, thường xuyên phải xa vợ con vì tính chất công việc. Nhưng mỗi tối, anh đều gọi video qua Zalo để trò chuyện cùng gia đình.
“Những cuộc gọi đó giúp tôi cảm thấy gần gũi hơn với vợ con, có thêm động lực làm việc,” anh Hậu chia sẻ.
Bản thân công nghệ không phải là nguyên nhân của sự xa cách, vấn đề là nhiều người rất khó để không lạm dụng nó.
Không chỉ “đánh cắp” thời gian kết nối thực của các gia đình, thiết bị công nghệ – đặc biệt là mạng xã hội, cũng đang âm thầm tạo ra những áp lực vô hình đối với đời sống hôn nhân.
Mạng xã hội giờ đây là một phần không thể thiếu trong đời sống số, nhưng lại dễ trở thành nơi nuôi dưỡng những ảo tưởng về cuộc sống “hoàn hảo”.
Những bức ảnh lung linh, những dòng trạng thái ngọt ngào dễ khiến người ta so sánh cuộc sống thực tại của mình với hình ảnh được “trưng bày” của người khác.
“Người ta được chồng tặng hoa, đi du lịch mỗi năm vài lần. Còn mình thì…” – suy nghĩ ấy không hiếm gặp, đặc biệt ở những người đang trong giai đoạn mệt mỏi của hôn nhân.
Cảm giác tự ti, áp lực hoặc nghi ngờ rất dễ nảy sinh khi một trong hai người so sánh bản thân hoặc bạn đời của mình với người khác… ở trên mạng.
Không dừng lại ở đó, thế giới ảo còn tạo ra một môi trường thuận lợi để các mối quan hệ ngoài luồng nảy sinh. Những ứng dụng nhắn tin ẩn danh, các nền tảng hẹn hò “ngụy trang” khiến ranh giới giữa sự tò mò và phản bội trở nên mong manh.
Ở không gian nơi mọi thứ đều có thể che giấu, những giới hạn đạo đức dễ dàng bị xóa nhòa.
Học cách tỉnh táo giữa “mê cung” thời đại số
Trong kỷ nguyên công nghệ, để gìn giữ một mái ấm không nhất thiết phải cấm đoán hay quay lưng với thiết bị số. Thứ chúng ta cần là sự tỉnh táo, để biết đặt ra những ranh giới lành mạnh và gìn giữ sự kết nối thực sự giữa những người thân yêu.
Đặt ra thời gian không thiết bị: Hãy để điện thoại xuống trong bữa cơm gia đình, những lúc cùng chơi với con, hay vào mỗi dịp cuối tuần. Đó là khoảng thời gian quý báu để cả nhà được lắng nghe, chia sẻ và tương tác với nhau bằng ánh mắt, chứ không phải qua màn hình.
Giao tiếp chất lượng: Không cần những cuộc trò chuyện dài dòng. Đôi khi chỉ một câu hỏi đơn giản như “Hôm nay em có mệt không?” hay một lời gợi ý nhẹ nhàng “Mình đi dạo một chút nhé?” cũng đủ để xoa dịu khoảng cách, làm dịu những mệt mỏi trong ngày.
Minh bạch và tin tưởng: Trong tình yêu hay hôn nhân, ai cũng cần không gian riêng. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc khép kín hay giấu giếm. Cởi mở và trung thực sẽ là chất keo gắn kết, giúp đôi bên cùng vun đắp lòng tin.
Tỉnh táo trước mạng xã hội: Cuộc sống trên mạng có thể lung linh, nhưng hạnh phúc thật sự không đến từ những bức ảnh được chỉnh sửa qua “bộ lọc”. Hôn nhân là một hành trình cá nhân, nơi mỗi ngày đều cần sự lắng nghe, nhường nhịn và đồng hành.
Thiết bị công nghệ là công cụ, chúng ta có thể tận dụng công nghệ để gắn bó hơn, hiểu nhau hơn, nếu biết dừng lại đúng lúc. Sau tất cả, điều mà mỗi người mong muốn trong gia đình vẫn là một ánh mắt quan tâm, một bàn tay nắm lấy khi mỏi mệt, chứ không phải một biểu tượng cảm xúc gửi đi vội vã trong cửa sổ chat.
Bởi có những kết nối mà nếu lỡ đánh mất sẽ không thể “kết nối lại” chỉ bằng một cú nhấp chuột.
