Liên tục ghi nhận trường hợp cấp cứu liên quan đến rượu, bia
Bệnh viện (BV) Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, trong thời gian gần đây BV liên tục tiếp nhận những bệnh nhân cấp cứu liên quan đến việc sử dụng rượu, bia quá mức.
Cụ thể, vừa qua BV đã tiếp nhận bệnh nhân V.Đ.P (42 tuổi, trú tại Hà Tĩnh) nhập viện cấp cứu trong tình trạng nguy kịch với biểu hiện đau đầu dữ dội, nôn ói, sốt cao kéo dài và rối loạn ý thức.
Theo người nhà bệnh nhân, ông P có tiền sử nghiện rượu nhiều năm nhưng chưa từng đi khám sức khỏe định kỳ.
Trước khi nhập viện khoảng hai tuần, người bệnh xuất hiện nhiều triệu chứng bất thường nhưng vẫn tiếp tục uống rượu hàng ngày.
Sau khi được điều trị tại tuyến tỉnh không hiệu quả, ông P được chuyển lên tuyến trung ương và chẩn đoán mắc viêm màng não do nấm Cryptococcus. Đây là một bệnh lý hiếm gặp nhưng nguy hiểm, thường xảy ra ở người có hệ miễn dịch suy giảm.
Các bác sĩ cũng xác định bệnh nhân đang ở giai đoạn xơ gan tiến triển, là hệ quả trực tiếp của việc sử dụng rượu bia kéo dài.
Liên quan đến ca bệnh vừa nêu, ThS.BS Nguyễn Kim Anh – Khoa Cấp cứu – BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương lý giải: “Xơ gan do rượu khiến hệ miễn dịch của người bệnh suy yếu nghiêm trọng, tạo điều kiện cho các tác nhân cơ hội như nấm Cryptococcus xâm nhập. Đây là một trong nhiều hệ quả thường thấy ở bệnh nhân nghiện rượu lâu năm”.
Trước đó, ngày 9/2, một bệnh nhân tên Đ cũng đã được gia đình phát hiện rối loạn ý thức, gọi hỏi không đáp ứng nên được đưa vào BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương để cấp cứu.
Tại khoa cấp cứu, ông Đ trong tình trạng rối loạn ý thức, hôn mê sâu, hơi thở đậm mùi cồn, da sạm, đại tiểu tiện không tự chủ. Đặc biệt, bệnh nhân có rối loạn chuyển hóa nặng nên được tiến hành đặt ống nội khí quản, thở máy, đặt catheter lọc máu liên tục cấp cứu.
Ông Đ được hội chẩn chuyên sâu với chẩn đoán ngộ độc methanol, tình trạng nguy kịch tiên lượng tử vong cao.
Qua khai thác tiền sử, bản thân ông Đ bị tăng huyết áp khoảng 10 năm, đái tháo đường khoảng 5-7 năm, và thường xuyên uống rượu không rõ nguồn gốc.
Thực trạng sử dụng rượu, bia tại Việt Nam
Theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trung bình mỗi người Việt Nam từ 15 tuổi trở lên tiêu thụ hơn 8,3 lít cồn nguyên chất mỗi năm, cao gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu. Trong đó, tỷ lệ sử dụng rượu bia ở nam giới tại Việt Nam lên tới 77%, thuộc hàng cao nhất khu vực Đông Nam Á.
Theo thống kê, có đến 77% đàn ông Việt Nam có sử dụng rượu bia – ảnh minh họa
Theo thống kê, Việt Nam đứng thứ hai thuộc các nước Đông Nam Á, đứng thứ 10 châu Á và đứng thứ 29 trên toàn thế giới, trong khi đó chỉ số phát triển con người Việt Nam (HDI) đứng thứ 116/182 trên thế giới.
Cùng với đó, dữ liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy, tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 ca tử vong liên quan đến rượu bia.
Đồng thời, 30% số ca nhập viện do các bệnh liên quan đến gan, tụy và hệ thần kinh có liên quan đến việc sử dụng rượu bia. Trong đó, xơ gan, viêm tụy cấp và các bệnh thần kinh ngoại biên là nhóm bệnh phổ biến nhất.
Bên cạnh đó, chi phí cho tiêu thụ bia của Việt Nam khoảng 3,4 tỷ USD/năm, gần 3% số thu ngân sách của cả nước, bình quân khoảng hơn 300USD người/năm. Trong khi đó, thiệt hại của rượu bia lớn hơn gấp nhiều lần so với giá trị kinh doanh của rượu bia mang lại.
Theo bà Vũ Thị Minh Hạnh – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) cho biết, trong giai đoạn 2003-2005 mức độ tiêu thụ số cồn trung bình 3,8 lít/năm nhưng đến 2005-2008 đã tăng gấp đôi là 6,6 lít. Trong khi đó, thế giới tăng rất chậm, chỉ từ 6,1 lên 6,2% giai đoạn 15 năm gần đây.
“Dự tính của Việt Nam, vào năm 2025, Việt Nam tăng mức độ tiêu thụ số cồn khoảng 7 lít cồn/năm, nhưng thực tế, WTO cho biết, Việt Nam sẽ phải chạm mốc 8,6 lít cồn/năm. Đây là con số quá cao so với dự kiến, báo động về thực trạng sử dụng rượu, bia tại Việt Nam. Đặc biệt, mức tiêu thụ đồ uống có cồn bình quân của người trên 15 tuổi chủ yếu là từ rượu bia đã tăng 75% sau năm năm, trong đó tỷ trọng tiêu thụ cồn nguyên chất từ bia gia tăng nhanh hơn nhiều so với rượu”– bà Hạnh lo ngại.
Bên cạnh đó, theo thống kê, bia rượu cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn giao thông (60%); Gây bạo lực gia đình, mất an toàn trật tự xã hội (30%). Việt Nam cũng là quốc gia đứng thứ hai chịu tác động rượu bia rất lớn đến 70% tác động trực tiếp và gián tiếp cho 200 loại bệnh.
Một khảo sát năm 2023 của Viện Chiến lược và Chính sách y tế cũng cho thấy, 59% người uống rượu bia không nhận thức được nguy cơ sức khỏe lâu dài, trong khi hơn 40% người sử dụng rượu bia thường xuyên không đi khám sức khỏe định kỳ. Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến nhiều ca bệnh nặng mới được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn.
Liên quan đến vấn đề này, TS Trần Quốc Bảo – Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) nhận định: “Tỷ lệ tiêu thụ rượu bia ở người trưởng thành tại Việt Nam ở mức rất cao, đặc biệt là nam giới. Điều đáng ngại là sự thiếu hiểu biết hoặc xem nhẹ hậu quả khiến người uống không chủ động kiểm soát”.
Hậu quả của việc nghiện rượu, bia
Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rượu bia là nguyên nhân trực tiếp của hơn 200 loại bệnh, trong đó có các bệnh không lây nhiễm như xơ gan, ung thư, tăng huyết áp, đột quỵ, tim mạch, tăng nguy cơ mắc ung thư miệng, thực quản, gan và đại tràng.
Ngoài ra, những người sử dụng rượu bia thường xuyên có nguy cơ mắc các rối loạn lo âu, trầm cảm và suy giảm trí nhớ cao gấp nhiều lần so với người không sử dụng.
Theo BS Vũ Trường Khanh – Trung tâm Tiêu hóa – Gan mật (BV Bạch Mai), bia rượu gây ra không ít hệ lụy như tai nạn giao thông, gây mất trật tự nơi công cộng, đặc biệt với sức khỏe con người.
Bà Khanh cũng cho biết, các nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh rằng, người uống bia rượu từ trung bình đến nặng sẽ làm tăng nguy cơ ung thư khoang miệng, hầu họng và thanh quản từ 2 – 5 lần so với người không uống bia rượu.
Đối với ung thư thực quản, chỉ cần có uống bia rượu sẽ làm tăng nguy cơ ung thư từ 1,3 – 5 lần so với người không uống bia rượu. Ung thư đại tràng cũng tăng từ 1,2 – 1,5 lần ở người uống bia rượu từ trung bình tới nhiều. Bên cạnh đó, uống bia rượu nhiều cũng làm tăng nguy cơ ung thư tụy từ 1,17 – 1,74 lần…
Cũng theo các chuyên gia y tế, khi rượu bia được đưa vào cơ thể sẽ được hấp thụ tại dạ dày (20%) và ruột non (80% và chúng sẽ được tiến hành chuyển hóa tới 90% tại gan.
Quá trình chuyển hóa này khiến gan liên tục chịu tác động lớn nhất từ các chất độc tố có trong rượu. Khi tình trạng này kéo dài và diễn ra liên tục khiến chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng. Người uống nhiều rượu có nguy cơ cao mắc các bệnh như viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ,…thậm chí là ung thư gan.
“Trong bia rượu có chứa ethanol – một chất không gây độc khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa phần lớn tại gan và tạo thành acetaldehyde – chất gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến gan thoái hóa mỡ, viêm gan do rượu, xơ gan và ung thư gan. Chất này cũng là yếu tố gây ra ung thư những cơ quan trong cơ thể” – BS Vũ Trường khanh cho biết.
Bên cạnh đó, tác hại của rượu bia cũng ảnh hưởng đến chức năng của hệ thống tim mạch khi về lâu dài gây ra tình trạng giãn cơ tim, suy tim, xơ hóa tim. Các nguy cơ bị đột quỵ, mất ngủ, huyết áp cao hoặc nhồi máu cơ tim,… cũng cao hơn so với người không có thói quen uống rượu bia nhiều.
Đồng thời, rượu bia còn gây ra tình trạng rối loạn, không thể điều chỉnh các hoạt động suy nghĩ của não bộ. Người thường xuyên sử dụng rượu bia trong thời gian dài dễ gặp tình trạng suy giảm trí nhớ, hội chứng sảng run, giấc ngủ chập chờn, có thể gặp ảo giác, lo âu, sợ hãi kéo dài, nói không rõ, chân tay run, đi lại khó khăn, xuất hiện các cơ cơ giật, động kinh…
Đặc biệt, rượu bia có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dạ dày khi bia rượu sẽ được phân hủy thành các chất động hại như acetaldehyde. Acetaldehyde có khả năng gây suy yếu các lớp mô bảo vệ tại dạ dày và gây ra viêm loét dạ dày, tá tràng gây nguy cơ viêm loét tại dạ dày, thậm chí gây ung thư.
Và còn hàng loạt hệ lụy khác liên quan đến sức khỏe khi sử dụng rượu bia thường xuyên. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe, nên hạn chế hoặc tránh uống rượu bia, đặc biệt là những người có tiền sử bệnh hoặc thuộc các nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi rượu bia.
“Nếu bạn đang uống rượu bia, hãy uống ở mức độ vừa phải và không nên uống quá nhiều. Nếu bạn có bất kỳ vấn đề gì về rượu bia, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc chuyên gia” – các chuyên gia y tế khuyến cáo.
